تخلفات رایج در سامانه مودیان مالیاتی به عنوان یکی از چالش‌های مهم در حوزه مالیات و شفافیت مالیاتی به شمار می‌رود. سامانه مودیان با هدف نظارت و ثبت دقیق معاملات و صورتحساب‌های مالیاتی طراحی شده است و به کاهش فرار مالیاتی و افزایش شفافیت در تبادلات اقتصادی کمک می‌کند.
با این حال، برخی از مودیان به دلایل مختلف از جمله ناآگاهی از قوانین، سهل‌انگاری و یا به قصد تخلف، اقدام به دور زدن مقررات و انجام فعالیت‌های غیرقانونی می‌کنند. این تخلفات نه تنها به کاهش درآمدهای مالیاتی دولت منجر می‌شود، بلکه به رقابت ناعادلانه در بازار نیز منجر می‌شود. بررسی تخلفات رایج در سامانه مودیان می‌تواند به شناسایی نقاط ضعف و ارائه راهکارهای پیشگیرانه در جهت بهبود عملکرد این سامانه کمک کند.
تخلفات رایج در سامانه مودیان مالیاتی که ممکن است مودیان حقیقی یا حقوقی مرتکب شوند، به چندین دسته تقسیم می‌شود. این تخلفات می‌توانند به دلیل ناآگاهی از قوانین یا به قصد سوءاستفاده برای کاهش میزان مالیات پرداختی انجام شوند. در زیر به برخی از تخلفات رایج اشاره شده است که تا انتهای مطلب به آن پرداخته می‌شود:
- عدم ثبت صورتحساب الکترونیکی
- عدم عضویت در سامانه مودیان
- عدم اعلام شماره حساب یا حسابهای بانکی
- عدم تحویل صورتحساب چاپی به خریدار
- عدم رعایت احکام مذکور در مواد (12)، (13) و (14) قانون پایانه فروشگاهی و سامانه مودیان
پیامدهای قانونی تخلفات مالیاتی در سامانه مودیان
تخلفات در سامانه مودیان پیامدهای قانونی و مالی قابل توجهی برای مودیان متخلف به همراه دارد؛ این پیامدها می‌تواند از جریمه‌های مالی گرفته تا محدودیت‌های فعالیت تجاری باشد. در ادامه به برخی از پیامدهای مهم تخلفات مالیاتی در سامانه مودیان اشاره می‌کنیم:
- عدم صدور صورتحساب الکترونیکی، معادل ده درصد (10%) مجموع مبلغ فروش انجام شده بدون صدور صورتحساب الکترونیکی یا بیست میلیون (20,000,000) ریال، هر یک که بیشتر باشد.
- عدم عضویت در سامانه مودیان، عدم استفاده از پایانه فروشگاهی، عدم استفاده از حافظه مالیاتی، استفاده از حافظه مالیاتی متعلق به سایر مودیان، یا واگذاری حافظه مالیاتی خود به دیگران، معادل ده درصد (10%) مجموع مبلغ فروش انجام شده از آن طرق، یا بیست میلیون (20,000,000) ریال، هر یک که بیشتر باشد و محرومیت از اعمال معافیت های مالیاتی، نرخ صفر و مشوقهای موضوع قانون مالیات های مستقیم در همان سال مالی.
- عدم اعلام شماره حساب یا حسابهای بانکی واحد اقتصادی که گردش مالی واحد از طریق آن یا آنها انجام می شود به سازمان، معادل ده درصد (10%) مجموع مبلغ فروش انجام شده از طریق آن حساب یا بیست میلیون (20,000,000) ریال، هر یک که بیشتر باشد و محرومیت از اعمال معافیت های مالیاتی، نرخ صفر و مشوقهای موضوع قانون مالیات مستقیم در همان سال مالی.
- عدم تحویل صورتحساب چاپی به خریدار، حذف یا مخدوش کردن صورتحساب، معادل دو درصد (2%) مبلغ صورتحساب های مذکور یا معادل بیست میلیون (20,000,000) ریال هر یک که بیشتر باشد.
- عدم رعایت احکام مذکور در مواد (12)، (13) و (14) این قانون، معادل یک درصد (1%) مبلغ فروش گزارش نشده یا معادل ده میلیون (10,000,000) ریال، هر یک که بیشتر باشد.
تبصره – 1مبلغ جریمه های ثابت مندرج در این قانون، متناسب با نرخ تورم سالانه بر اساس آخرین اعلام بانک مرکزی، هر سال توسط سازمان اعلام می شود.
تبصره – 2سازمان نمی تواند بیشتر از پنجاه درصد (50%) جریمه های موضوع این ماده را مطابق ماده (191) قانون مالیات های مستقیم مورد بخشودگی قرار دهد.
بیشتر بدانید: جریمه عدم استفاده از سامانه مودیان مالیاتی
چگونه از بروز تخلفات مالیاتی جلوگیری کنیم؟
برای پیشگیری از تخلفات مالیاتی در سامانه مودیان، رعایت دقیق مجموعه‌ای از اقدامات و استفاده از رویکردهای اصولی می‌تواند نقش کلیدی در کاهش خطاها و اجرای صحیح قوانین مالیاتی داشته باشد. در ادامه به چندین روش نوآورانه و مؤثر برای جلوگیری از بروز تخلفات مالیاتی اشاره می‌کنیم:
1. افزایش آگاهی و مهارت‌ها
آموزش مستمر کارکنان مالی: بروز رسانی مداوم دانش مالی و حسابداری کارکنان کلیدی شرکت، به‌ویژه در زمینه قوانین و مقررات جدید، اهمیت بسیاری دارد.
تشکیل تیم مالی متخصص: داشتن تیم مالی کارآزموده و متخصص در زمینه مالیات، خطر اشتباهات را به شدت کاهش می‌دهد.
2. بکارگیری فناوری‌های پیشرفته
استفاده از نرم‌افزارهای هوشمند مالیاتی: نرم‌افزارهای هوش مصنوعی و یادگیری ماشین می‌توانند به تشخیص خطاهای احتمالی در فاکتورها و گزارشات مالی کمک کرده و صحت ثبت‌ها را تضمین کنند.
یکپارچگی سیستم‌های مالی: ارتباط و یکپارچه‌سازی نرم‌افزارهای مالی با سامانه مودیان، از بروز خطاهای انسانی در ثبت اطلاعات مالی جلوگیری می‌کند.
3. ثبت دقیق و شفاف اطلاعات
استفاده از شناسه برای کالا و خدمات: دقت در تخصیص و ثبت شناسه‌های کالا و خدمات برای هر محصول و خدمات بسیار مهم است. این شناسه‌ها باید با دقت تمام برای هر تراکنش ثبت شوند.
صدور فاکتورهای الکترونیکی معتبر: اطمینان حاصل کنید که فاکتورهای الکترونیکی صادره، شامل تمام اطلاعات مورد نیاز بوده و استانداردهای مورد نظر سازمان امور مالیاتی را رعایت می‌کنند.
4. بازرسی و حسابرسی داخلی منظم
برگزاری حسابرسی‌های دوره‌ای داخلی: انجام حسابرسی‌های داخلی به‌صورت منظم به شناسایی سریع‌تر تخلفات احتمالی و جلوگیری از آنها کمک می‌کند. این بازرسی‌ها باید با توجه به استانداردهای حسابداری و قوانین مالیاتی انجام شوند.
استفاده از حسابرسان مستقل: بهره‌گیری از حسابرسان مستقل برای ارزیابی سیستم مالی و کنترل‌ها می‌تواند به بهبود فرآیندها و کاهش ریسک تخلفات کمک کند.
5. مدیریت صحیح معافیت‌ها و تخفیف‌ها
شفافیت در ثبت معافیت‌های مالیاتی: دقت در مستندسازی و ثبت دقیق معافیت‌ها و تخفیف‌های مالیاتی برای هر کالا یا خدمات ضروری است. این شفافیت مانع از بروز تخلفات در این زمینه می‌شود.
بازبینی دوره‌ای معافیت‌ها: تمامی معافیت‌های مالیاتی و تخفیف‌ها باید به‌طور دوره‌ای بازبینی شوند تا از صحت و انطباق آنها با قوانین جدید اطمینان حاصل شود.
6. پایش مستمر تغییرات قانونی
رصد تغییرات مقررات مالیاتی: تغییرات قانونی و مالیاتی ممکن است به سرعت اعمال شوند، بنابراین به‌روزرسانی اطلاعات مربوط به قوانین و مقررات مالیاتی در دستور کار قرار گیرد. پیگیری مستمر اخبار و بخشنامه‌های سازمان امور مالیاتی از اهمیت زیادی برخوردار است.
همکاری با مشاوران حرفه‌ای: بهره‌گیری از مشاوره مالیاتی حرفه‌ای به کسب‌وکارها کمک می‌کند تا از تغییرات مقررات مطلع شوند و به‌درستی واکنش نشان دهند.
7. استفاده از سامانه‌های کنترلی هوشمند
ایجاد سیستم‌های کنترلی داخلی: سامانه‌های کنترلی داخلی برای بررسی و نظارت بر صحت اطلاعات ثبت‌شده در سامانه مودیان، به شناسایی تخلفات احتمالی کمک می‌کنند.
سیستم‌های هشدار سریع: استفاده از ابزارهای هشدار دهنده که در صورت بروز خطاهای مالی یا تخلف، به‌صورت خودکار گزارش ارسال کنند، می‌تواند مانع از گسترش تخلفات مالیاتی شود.
8. مدیریت صحیح مالی و مالیاتی
بهینه‌سازی فرآیندهای حسابداری: بازنگری و بهینه‌سازی فرآیندهای حسابداری و مالی به منظور کاهش احتمال بروز خطا، یکی از اقدامات مؤثر برای جلوگیری از تخلفات است.
تمرکز بر اصول شفافیت: شفافیت در ثبت اطلاعات مالی و اجرای دقیق مقررات مالیاتی، باعث افزایش اعتماد و کاهش احتمال تخلفات مالیاتی می‌شود.
9. نظارت و همکاری با سازمان امور مالیاتی
تعامل منظم با سازمان امور مالیاتی: داشتن ارتباط منظم و شفاف با سازمان امور مالیاتی و پیگیری دقیق تعهدات مالیاتی باعث می‌شود که تخلفات زودتر شناسایی و پیشگیری شوند.
ارائه به‌موقع گزارش‌ها: ارسال به‌موقع و دقیق گزارش‌های مالیاتی به سامانه مودیان از اهمیت زیادی برخوردار است و تاخیر در ارسال ممکن است باعث مشکلات قانونی شود.
نحوه گزارش تخلفات مالیاتی در سامانه مودیان
گزارش تخلفات مالیاتی در سامانه مودیان به سازمان امور مالیاتی کشور کمک می‌کند تا از فرار مالیاتی جلوگیری کرده و شفافیت بیشتری در معاملات اقتصادی کشور ایجاد شود. اگر شخصی تخلفی در زمینه مالیات مشاهده کند، می‌تواند آن را از طریق روش‌های زیر به سازمان امور مالیاتی گزارش دهد:
1- ورود به سامانه مودیان
برای گزارش تخلفات مالیاتی، ابتدا باید وارد سامانه مودیان به نشانی www.tax.gov.ir شوید. کاربران باید با نام کاربری و رمز عبور خود وارد حساب کاربری خود شده یا در صورت نداشتن حساب، ثبت‌نام کنند.
2- دسترسی به بخش گزارش تخلفات
پس از ورود به سامانه، به بخش «گزارش تخلفات» مراجعه نمایید. این بخش مختص به ارسال گزارش‌هایی است که مرتبط با تخلفات مالیاتی شرکت‌ها، افراد یا مودیان حقیقی و حقوقی است.
3- پر کردن فرم گزارش تخلف
در این مرحله باید فرم گزارش تخلف را پر کنید. اطلاعات زیر در این فرم ممکن است مورد نیاز واقع شوند:
- مشخصات مودی (شخص یا شرکت) متخلف
- نوع تخلف
- مدارک یا مستندات (در صورت وجود)
4- ثبت و ارسال گزارش
پس از تکمیل فرم و پیوست مدارک، باید گزارش تخلف خود را ثبت و ارسال کنید. این گزارش به طور مستقیم به سازمان امور مالیاتی ارسال و پیگیری خواهد شد.
5- دریافت کد رهگیری
پس از ارسال گزارش، سامانه یک کد رهگیری به شما ارائه می‌دهد؛ این کد برای پیگیری وضعیت رسیدگی به تخلف ارائه شده کاربرد دارد و می‌توانید از طریق همین سامانه و با وارد کردن این کد، وضعیت رسیدگی به گزارش خود را بررسی کنند.
6- پیگیری گزارش
با استفاده از کد رهگیری که دریافت کرده‌اید، می‌توانید مراحل رسیدگی به گزارش تخلف خود را پیگیری کنید و از وضعیت اقدامات انجام شده آگاه شوید.
حفظ محرمانگی گزارش‌دهنده: یکی از نکات مهم حفظ محرمانه اطلاعات فرد گزارش دهنده در این فرآیند است. این امر به اطمینان از امنیت و حفاظت از گزارش‌دهندگان کمک می‌کند.
درنتیجه با اجرای این رویکردها، کسب‌وکارها می‌توانند فعالیت‌های مالی خود را به‌صورت شفاف و قانونی مدیریت کنند و از بروز تخلفات مالیاتی در سامانه مودیان جلوگیری نمایند و درصورت بروز تخلف، آن را به سامانه مودیان اعلام نمایند.
