آموزش ثبت فاکتور نسیه در سامانه مودیان

فروش نسیه در سامانه مودیان

در فضای اقتصادی امروز، بسیاری از کسب‌وکارها به‌دلایل مختلفی از جمله جلب اعتماد مشتری، افزایش فروش یا ساختار تجاری خاص خود، بخشی از معاملاتشان را به‌صورت نسیه انجام می‌دهند. هرچند فروش نسیه مفهومی آشنا و رایج در روابط تجاری است، اما با راه‌اندازی سامانه مؤدیان و الزامات قانونی جدید، این نوع معاملات نیز باید تابع ضوابط خاصی باشند.

در این میان، تفاوت اصلی فروش نسیه در نظام جدید مالیاتی با گذشته، لزوم ثبت و تأیید الکترونیکی این معاملات در بستر سامانه مؤدیان است. موضوعی که در ظاهر ساده به‌نظر می‌رسد، اما در عمل نکات و حساسیت‌های مهمی دارد؛ از نحوه ثبت اطلاعات گرفته تا اعتبار حقوقی فاکتور نسیه، نقش تأیید خریدار، و تبعات عدم رعایت این فرایند.

در این مطلب تلاش می‌کنیم تا با زبانی شفاف و مستند، مهم‌ترین نکات مرتبط با فروش نسیه در سامانه مؤدیان را بررسی کنیم تا فعالان اقتصادی بتوانند با اطمینان خاطر بیشتری در مسیر اجرای صحیح تکالیف مالیاتی خود گام بردارند.
یکی از مفاهیم کلیدی که در فروش نسیه اهمیت ویژه‌ای دارد، نحوه‌ی تسویه حساب بین خریدار و فروشنده در بستر سامانه مؤدیان است.

به روش دریافت یا پرداخت مانده حساب مورد تایید خریدار و فروشنده، روش تسویه می‌گویند.

روش تسویه به شرح زیر است:

1. نقدی
2.  نسیه
3. نقدی/نسیه

در اختیار معامله، تسویه به مرحله‌ای گفته می‌شود که در آن پول و دارایی اساس معامله است؛ اگر پول جابجا شود، تسویه نقدی اختیار معامله و اگر دارایی جابجا شود، تسویه فیزیکی اختیار معامله اتفاق افتاده است.

در روش تسویه نقدی، مبلغ فاکتور به صورت کامل و نقدی در یک مرحله پرداخت شده و باقی‌مانده مبلغ صفر است.

در روش تسویه نسیه، کل مبلغ فاکتور به عنوان مبلغ باقی‌مانده تلقی شده و پرداختی هنگام معامله از جانب خریدار انجام نشده است.

در روش تسویه نقدی/نسیه مبلغی به عنوان پیش پرداخت از جانب خریدار به فروشنده پرداخت شده و  پرداخت مابقی مبلغ معامله طی توافق انجام شده انجام می‌شود.

نحوه ثبت فاکتور نسیه در سامانه مودیان

باتوجه به اینکه تمامی مشمولین سامانه مودیان، ملزم به ثبت صورتحساب در سامانه مودیان هستند، باید به تمامی فیلدهای موجود در صورتحساب توجه نمایند.

درصورتی که یکی از مشمولین ثبت صورتحساب هستید، در ادامه به بررسی کامل این موضوع می‌پردازیم.

هر صورتحساب الکترونیکی از چهار بخش تشکیل شده و از نظر جایگاه به شرح زیر است:

1.  سرآمد یا Header
2.  بدنه یا Body
3. اطلاعات پرداخت یا Payment
4. اطلاعات تکمیلی یا Extension

هرقسمت صورتحساب به بخش‌های دیگری تقسیم شده و هریک از فیلدهای موجود در صورتحساب جایگاه منحصربفرد خود را دارد. به عنوان مثال فیلد شماره منحصربفرد مالیاتی، تاریخ و زمان صدور صورتحساب، نوع صورتحساب، روش تسویه، موضوع صورتحساب، الگوی صورتحساب مواردی از بخش سرآمد هستند.

فیلدهای شناسه کالا/خدمت، تعداد/مقدار، وزن خالص، نوع ارز، میزان ارز، نرخ برابری ارز با ریال، مبلغ کل کالا/خدمت مرتبط با بدنه صورتحساب است.

اطلاعات پرداخت می‌تواند شامل تاریخ و زمان پرداخت، روش پرداخت، شماره پایانه، شماره کارت پرداخت کننده صورتحساب باشد.

همانطور که اشاره شد، روش تسویه صورتحساب در بخش سرآمد بوده و در ابتدای فرآیند ثبت صورتحساب تعیین می‌گردد.

فرآیند ثبت فروش در سامانه مودیان شما به بستری انتخابی شما جهت انجام این کار بستگی داشته و براساس قالب ایجاد شده توسط نرم‌افزار حسابداری یا شرکت معتمد انتخابی شما ارسال می‌گردد.

پس از انجام معامله، باتوجه به توافق بین فروشنده و خریدار، روش تسویه در صورتحساب انتخاب شده و صحت سنجی برای این بخش انجام نخواهد شد.

شایان ذکراست موارد توافقی بین طرفین معامله موردبررسی قرار داده نخواهد شد.

پس از انتخاب و تعیین بخش‌های سرآمد صورتحساب، اقلام را ثبت نموده و جزئیات آن را وارد نمایید و در انتها صورتحساب را به سامانه مودیان ارسال نمایید.

درصورتی که خریدار شما دارای پرونده مالیاتی است، اطلاعات هویتی را دریافت نموده تا قابلیت مشاهده صورتحساب در کارپوشه سامانه مودیان داشته باشد و اعتبار مالیاتی کسب نماید.

در مواردی که صورتحساب نسیه در سامانه مودیان ثبت نشده باشد از نظر مالیاتی چه حکمی دارد؟

بر اساس مفاد قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مؤدیان، در صورتی که صورتحساب نسیه در سامانه مؤدیان ثبت نشده باشد، آن معامله نقدی تلقی می‌شود. این موضوع بدان معناست که فارغ از اینکه وجه معامله واقعاً دریافت شده یا خیر، مأموران مالیاتی معامله را نقدی فرض کرده و مالیات بر ارزش افزوده و سایر تعهدات قانونی بر اساس آن مطالبه خواهد شد.

علاوه بر این، عدم صدور صورتحساب الکترونیکی برای معامله‌ای که انجام شده، مشمول جریمه‌ای معادل ۱۰ درصد مبلغ فروش یا حداقل ۲ میلیون تومان (هرکدام که بیشتر باشد) خواهد بود. این جریمه، طبق ماده ۲۲ قانون فوق‌الذکر، برای هر مورد فروش بدون صدور صورتحساب قابل اعمال است.

اعتبار صورتحساب نسیه در سامانه مودیان

بر اساس ضوابط اجرایی سامانه مؤدیان، صرف ثبت صورتحساب نسیه توسط فروشنده، به معنای قطعی بودن آن نیست؛ بلکه اعتبار صورتحساب نسیه، زمانی محقق می‌شود که خریدار نیز آن را در سامانه تأیید کند یا حداقل تا مهلت مقرر، اعتراض یا عدم پذیرش خود را اعلام نکرده باشد.

به بیان دیگر، تأیید سکوتی (عدم پاسخ در بازه زمانی مشخص) نیز ممکن است به معنای پذیرش تلقی شود، اما این موضوع باید در چارچوب زمان‌بندی قانونی صورت گیرد. بنابراین، اگر فروشنده صورتحسابی را به عنوان “نسیه” صادر کند ولی خریدار آن را تأیید نکند یا حتی آن را رد کند، ممکن است صورتحساب فاقد اعتبار اجرایی شود و از لحاظ مالیاتی تبعاتی برای فروشنده در پی داشته باشد.

تبدیل فاکتور نسیه به نقد در سامانه مودیان

درصورتی که خریدار صورتحساب با روش تسویه نسیه را تایید نموده باشد، اعتبار مالیاتی به خریدار تعلق داده نمی‌شود تا زمانی که روش تسویه به صورت نقدی شده و از سمت فروشنده فاکتور اصلاحی صادر شده است.

برای اصلاح، فروشنده می‌تواند روش تسویه را در صورتحساب اصلاح نموده و از روش نسیه یا نقدی/نسیه به روش نقدی تغییر داده شود. شایان ذکر است مهلتی برای اصلاح درنظر گرفته نشده و محدودیتی برای ثبت صورتحساب ارجاعی وجود ندارد.

درصورتی که ثبت صورتحساب اصلاحی برای فروشنده مقدور نیست، خریدار می‌تواند برای آن صورتحساب در کارپوشه سامانه مؤدیان اطلاعیه پرداخت ثبت کند تا فروشنده اقدام به تایید نماید.

تسویه فاکتور نسیه در سامانه مودیان

تمامی موارد مربوط به معامله انجام شده توافقی است و روش تسویه براساس پرداختی اعلام شده از سمت خریدار و تایید فروشنده تعیین می‌گردد. باتوجه به اینکه روش تسویه نسیه بیانگر این است که خریدار هیچ مبلغی پرداخت ننموده است، با تایید این صورتحساب توسط خریدار در کارپوشه سامانه مودیان، اعتباری لحاظ نخواهد شد چون وصول مبلغ انجام نشده است.

پس از تسویه مبلغ کل یا باقی مانده از فاکتور نسیه، اصلاحات لازم توسط فروشنده یا خریدار به روش‌های تعیین شده انجام خواهد شد تا خریدار اعتبار مبلغ پرداختی خود را دریافت نموده و فروشنده مالیات دریافتی از خریدار را به سازمان امور مالیاتی کشور پرداخت نماید.

شرایط مالیاتی فاکتور نسیه در سامانه مودیان

اعتبار مالیاتی نوعی تشویق، امتیاز و یا تخفیفی است که به صورت کسر یا تهاتر در ازاء مالیات متعلق در نظر گرفته می شود.

شرط بهره‌مندی از اعتبار مالیاتی، ثبت شدن اطلاعات خریدار در صورتحساب است. در صورتحساب نوع اول، اطلاعات کامل خریدار و فروشنده مانند نوع فروش، نوع خریدار، تاریخ و زمان صدورصورتحساب، اطلاعات هویتی خریدار و فروشنده، مشخصات کالا/خدمت است.

باتوجه به اینکه دراین نوع از صورتحساب الکترونیکی، اطلاعات هویتی خریدار درج می‌شود، صورتحساب پس از صدور و ثبت در سامانه مودیان، اعتبار سنجی و پذیرش توسط سامانه، براساس شماره اقتصادی در کارپوشه خریدار درج گردیده و در صورت تایید خریدار به عنوان اعتبار مالیاتی برای ایشان لحاظ می‌گردد.

درصورتی که صورتحساب نسیه توسط خریدار تایید شود، اعتباری دریافت ننموده و برای فروشنده نیز جزو فروش لحاظ نمی‌شود تا زمانی که اصلاحات لازم جهت وصول ثبت شود.

تغییر روش تسویه نسیه در فاکتور سامانه مودیان

تغییر روش تسویه می‌تواند از طریق ثبت صورتحساب اصلاحی توسط فروشنده انجام شده و صورتحساب اصلاحی توسط خریدار تایید گردد. شایان ذکر است فروشنده باید از بستری که اقدام به ثبت صورتحساب نموده اقدام به اصلاح نماید.

حالت دوم، تغییر روش تسویه و دریافت اعتبار، ثبت اطلاعات پرداخت در کارپوشه سامانه مودیان است. دراین روش ثبت اطلاعات پرداخت هم از جانب فروشنده و هم از جانب خریدار امکان پذیر بوده و هیچ تفاوتی جهت دریافت اعتبار خریدار نخواهد داشت.

درصورتی که ثبت پرداخت توسط فروشنده انجام شود، نیاز به تایید خریدار نخواهد داشت.

درصورتی که خریدار اقدام به ثبت اطلاعیه پرداخت نماید، نیاز به تایید فروشنده داشته و پس از تایید، اعتبار دریافت می‌شود.

درصوتی که اطلاعات پرداخت اشتباه ثبت شده است، امکان ابطال اطلاعات وجود دارد. اگر فروشنده  ثبت پرداخت را ابطال نماید خریدار باید این ابطال را تایید نماید تا از بدهی مالیاتی فروشنده کسر شود.

اگر خریدار اقدام به ابطال اطلاعیه پرداخت نماید باید فروشنده این ابطال را تایید نماید تا از اعتبار خریدار کسر شود.

در نتیجه، در صورتی که با خریدار یا فروشنده خود توافقی برای ثبت روش تسویه دارید، به عنوان خریدار به صورتحساب واکنش نشان داده و پس از پرداخت و تسویه، اطلاعات پرداخت را ثبت نمایید تا فروشنده تایید را انجام دهد.