وظایف و تعهدات خریدار در سامانه مودیان مالیاتی

در راستای بهبود نظام مالیاتی و ایجاد شفافیت در فرآیندهای تجاری، سامانه مودیان به‌عنوان یک ابزار کلیدی معرفی شده است. این سامانه به خریداران امکان می‌دهد تا به‌صورت منظم و شفاف به تعهدات مالیاتی خود عمل کنند و از مزایای مختلف آن بهره‌مند شوند.

وظایف و تعهدات خریدار در سامانه مودیان نه‌تنها به تسهیل فرآیندهای مالیاتی کمک می‌کند، بلکه موجب ارتقاء اعتماد عمومی و تقویت پایبندی به قوانین مالیاتی نیز می‌شود؛ در این راستا، آگاهی از وظایف مشخص و الزامات قانونی می‌تواند به خریداران کمک کند تا در راستای اهداف تجاری خود، به بهترین شکل ممکن عمل کنند و از عواقب احتمالی ناشی از عدم رعایت این تعهدات جلوگیری کنند. در ادامه، به بررسی دقیق‌تر این وظایف و تعهدات خواهیم پرداخت.

هدف راه‌اندازی سامانه مودیان

در مهرماه سال ۱۳۹۸ مجلس شورای اسلامی با هدف ایجاد یک تحول بنیادین در نظام مالیاتی کشور در جهت نهادینه کردن عدالت و شفافت اقتصادی، کاهش اقتصاد سایه (بازار سیاه)، کاهش فرارهای مالیاتی و تامین منابع اطلاعاتی قابل استناد برای نظام مالیاتی کشور به منظور محاسبه مالیات منصفانه و مبتنی بر رویدادهای مالی واقعی قانونی را تحت عنوان قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان تصویب و به دولت ابلاغ کرد.
امروزه قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه معین به عنوان بستر اصلی اجرای بسیاری از قوانین مالیاتی محسوب می‌شوند.

هدف از راه‌اندازی سامانه مودیان، بهبود و تسهیل فرآیندهای مالیاتی و ایجاد شفافیت در معاملات تجاری است. این سامانه با هدف‌های زیر طراحی شده است:

1. افزایش شفافیت مالی: ایجاد بستری برای ثبت و پیگیری تراکنش‌های مالی به‌منظور کاهش فرار مالیاتی و افزایش اعتماد عمومی.
2. بهبود نظارت مالیاتی: فراهم کردن ابزارهایی برای سازمان‌های مالیاتی تا بتوانند به‌طور دقیق‌تری بر عملکرد مودیان نظارت کنند.
3. تسهیل فرآیندهای مالیاتی: کاهش پیچیدگی‌های مربوط به ثبت و گزارش‌دهی مالیات، که به نفع مودیان و سازمان‌های مالیاتی است.
4. ترویج فرهنگ مالیاتی: افزایش آگاهی مودیان نسبت به مسئولیت‌های مالیاتی خود و اهمیت رعایت قوانین.
5. بهبود کیفیت داده‌ها: جمع‌آوری اطلاعات دقیق و به‌روز از مودیان به‌منظور تحلیل بهتر و اتخاذ تصمیمات مبتنی بر داده.
6. افزایش کارایی: کاهش زمان و هزینه‌های مرتبط با فرآیندهای مالیاتی از طریق اتوماسیون و دیجیتالی کردن سیستم‌ها.

به‌طور کلی، سامانه مودیان به دنبال ایجاد یک نظام مالیاتی منظم‌تر، شفاف‌تر و کارآمدتر است که به نفع تمامی ذی‌نفعان باشد.

قانون صدور صورتحساب الکترونیک در سامانه مودیان برای خریداران

 براساس ماده 1 قانون تسهیل تکالیف مودیان از تاریخ یکم دی 1402 کلیه مودیان اعم از حقیقی و حقوقی ملزم به صدور صورتحساب الکترونیکی موضوع قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان مصوب 27 مهر 1398 با اصلاحات و الحاقات بعدی هستند.

قانون صدور صورتحساب الکترونیک در سامانه مودیان به‌منظور ایجاد شفافیت و بهبود فرآیندهای مالیاتی وضع شده است. این قانون شامل چندین نکته کلیدی است:

1. الزام به صدور صورتحساب الکترونیک: تمامی مودیان موظف به صدور صورتحساب‌های الکترونیک برای معاملات خود هستند. این صورتحساب‌ها باید مطابق با فرمت و استانداردهای تعیین‌شده توسط سازمان امور مالیاتی صادر شوند.
2. ثبت و ارسال صورتحساب: مودیان باید صورتحساب‌های الکترونیک خود را به‌صورت آنی در سامانه مودیان ثبت و ارسال کنند تا از نظر مالیاتی مورد تأیید قرار گیرند.
3. دریافت و نگهداری اطلاعات: مودیان موظفند اطلاعات مربوط به صورتحساب‌های الکترونیک را به مدت معین نگهداری کنند و در صورت نیاز به سازمان امور مالیاتی ارائه دهند.
4. معافیت‌ها و جزئیات: برخی مشاغل ممکن است از الزامات خاصی معاف شوند، و جزئیات مربوط به این معافیت‌ها در قوانین و مقررات مشخص شده است.
5. مجازات عدم رعایت: در صورت عدم صدور یا ارسال به‌موقع صورتحساب‌های الکترونیک، مودیان ممکن است با جریمه‌ها و عواقب قانونی مواجه شوند.

اشخاص مشمول اجرای قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان

کلیه صاحبان مشاغل (صنفی و غیرصنفی) و اشخاص حقوقی موضوع فصل های چهارم و پنجم باب سوم قانون مالیات های مستقیم مصوب 1366/12/3 با اصلاحات و الحاقات بعدی آن، مشمول این قانون هستند. در این قانون هرگاه از واژه مودی استفاده می شود، مراد، اشخاص مشمول است; مگر خلاف آن تصریح شده باشد.

جریمه عدم عضویت در سامانه مودیان

عدم استفاده از پایانه فروشگاهی، عدم استفاده از حافظه مالیاتی، استفاده از حافظه مالیاتی متعلق به سایر مودیان، یا واگذاری حافظه مالیاتی خود به دیگران، معادل ده درصد (10%) مجموع مبلغ فروش انجام‌ شده از آن طرق، یا بیست میلیون (20,000,000) ریال، هر یک که بیشتر باشد.

جریمه عدم صدور صورتحساب در سامانه مودیان

عدم صدور صورتحساب الکترونیکی، معادل ده درصد (10%) مجموع مبلغ فروش انجام‌ شده بدون صدور صورتحساب الکترونیکی یا بیست میلیون (20,000,000) ریال، هر یک که بیشتر باشد.

تکلیف خریدار در سامانه مودیان

تمامی مشمولین قانون سامانه مودیان و پایانه‌های فروشگاهی باید درآمد ناشی از فروش کالا و خدمت خود را به سازمان اعلام نموده و این اعلام بوسیله ثبت صورتحساب در کارپوشه سامانه مودیان انجام می‌شود؛ باتوجه به اینکه باید درآمد فروش اعلام شود، امکان ثبت فروش فقط برای شخص فروشنده فراهم بوده و خریدار این امکان را نخواهد داشت و فقط امکان نشان دادن واکنش به صورتحساب‌های خرید خود را جهت دریافت اعتبار مالیاتی از سازمان امور مالیاتی دارد.

تکالیف مالیاتی خریداران در سامانه مودیان شامل موارد زیر است:

1. صدور صورتحساب الکترونیک: تکلیف خریدار در سامانه مودیان ایجاب می‌کند که تمامی خریدهای خود را با صدور صورتحساب الکترونیک ثبت کند.
2. ثبت اطلاعات مالی: خریداران باید تمامی اطلاعات مالی مربوط به معاملات خود را در سامانه به‌دقت ثبت و نگهداری کنند.
3. دریافت و نگهداری مستندات: تکلیف خریدار در سامانه مودیان شامل دریافت و نگهداری کلیه مستندات خرید، از جمله فاکتورها و صورتحساب‌ها می‌شود.
4. گزارش‌دهی مالیاتی: خریداران موظفند گزارش‌های مالیاتی خود را به‌موقع و مطابق با قوانین به سازمان امور مالیاتی ارائه دهند.
5. رعایت الزامات قانونی: تکلیف خریدار شامل رعایت تمام الزامات قانونی و مقررات مربوط به مالیات بر ارزش افزوده و دیگر مالیات‌هاست.
6. پاسخ‌گویی به استعلامات: خریداران باید در صورت درخواست سازمان امور مالیاتی، به استعلامات مرتبط با معاملات و صورتحساب‌های خود پاسخ دهند.
7. آگاهی از تغییرات قانونی: خریداران باید از تغییرات قوانین و مقررات مالیاتی به‌روز باشند و در صورت لزوم اقدامات لازم را انجام دهند.

رعایت این تکالیف به حفظ اعتبار مالیاتی و بهبود شفافیت در نظام مالیاتی کمک می‌کند.

اعتبار مالیاتی خریدار در سامانه مودیان

اعتبار مالیاتی نوعی تشویق، امتیاز و یا تخفیفی است که به صورت کسر یا تهاتر در ازاء مالیات متعلق در نظر گرفته می شود و در برخی از کشورها پایه معافیت مالیاتی مودیان به صورت اعطای اعتبار مالیاتی تامین می شود.

قوانین مالیات بر خرید در سامانه مودیان

تمامی موارد مربوط به معامله فروشنده و خریدار به صورت توافقی بوده و براساس توافقات انجام شده صورتحساب ثبت می‌شود.خریدار نیز جهت تعامل با فروشنده، صورتحساب خرید را تایید یا رد می‌نماید. انجام این فرایندها وابسته به داشتن پرونده مالیاتی یا عدم داشتن پرونده مالیاتی خریدار است و جهت مشاهده صورتحساب‌های خود نیاز به فعالسازی کارپوشه سامانه مودیان دارید.

کارپوشه سامانه مودیان مانند یک پل ارتباطی میان مودیان و سازمان امورمالیاتی کشور بوده و درحال حاضر مرجع اصلی تمامی صورتحساب‌ها و صدور اظهارنامه ارزش افزوده است.

مودیان ملزم به تکمیل اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده پیش فرض

اظهارنامه پیش فرض برای کلیه مودیان فراخوان شده مالیات ارزش افزوده خواهد بود. لذا اگر فردی مشمول فراخوان مالیات بر ارزش افزوده است؛ اما نسبت به تکمیل اطلاعات خود در سامانه ثبت نام سازمان امور مالیاتی کشور اقدامی نکرده است، باید ظرف مهلت مقرر نسبت به تکمیل آن اقدام نماید.

کلیه اشخاص فراخوان مالیات بر ارزش افزوده، چه ملزم به صدور صورتحساب الکترونیکی باشند و چه نباشند، مکلف هستند تا پایان فروردین ماه ،1403 از طریق کارپوشه اختصاصی خودشان مراجعه نموده و اظهارنامه‌های خود را اصلاح، تکمیل و مسترد نمایند.

• شما به عنوان خریدار مالیاتی، امکان نشان دادن واکنش داشته و پس از بررسی اطلاعات صورتحساب، نسبت به تایید اطلاعات در کارپوشه سامانه مودیان اقدام نموده و درصورت عدم تایید صورتحساب، پس از 30 روز به صورت سیستمی تایید می‌شوند.
• در صورتی که اطلاعات صورتحساب مغایر با اطلاعات خرید شما است، امکان رد صورتحساب وجود داشته و پس ثبت واکنش، اعتبارمالیاتی از صورتحساب موردنظر دریافت نخواهد شد.
• درصورتی که تمایل به اصلاح برخی موارد در صورتحساب دارید باید با فروشنده موضوع را درمیان گذاشته و از فروشنده درخواست نموده تا اصلاح یا ابطال صورتحساب را انجام دهد.
  

چرا فروشنده و خریدار باید نسبت به ثبت و یا تایید صورتحساب الکترونیکی در سامانه مودیان تسریع نمایند؟

برای فروشنده : در حال حاضر با توجه به مهلت 21 روزه صدور تا ثبت صورتحساب‌های الکترونیکی در سامانه مودیان، هر چه ثبت صورتحساب در سامانه دیرتر صورت گیرد؛ زمان برای تأیید و در نتیجه بهره‌گیری از اعتبار خریدار کمتر خواهد بود. لذا ترغیب فروشنده جهت تسریع در ثبت صورتحساب الکترونیکی در سامانه مودیان پس از صدور صورتحساب الکترونیکی، امری ضروری است.

برای خریدار: تأیید صورتحساب‌های درج شده در کارپوشه خریدار، باعث می‌شود تا اعتبار این صورتحساب‌های الکترونیکی برای خریدار با رعایت ماده(9) قانون پایانه‌های فروشگاهی وسامانه مودیان، مورد تایید بوده و قابل رسیدگی نباشد. بدیهی است، صورتحساب‌های خارج از سامانه مورد رسیدگی قرار خواهد گرفت.

عدم داشتن تعامل میان خریدار و فروشنده آثار منفی بر روابط بلند مدت و همکاری آنان خواهد داشت.

سوالات متداول خریداران در سامانه مودیان

1. تکلیف خریدار در سامانه مودیان چیست؟ خریداران موظف‌اند که صورتحساب‌های الکترونیک را برای تمامی خریدهای خود دریافت و ثبت کنند و اطلاعات مالیاتی مربوط به خریدها را در سامانه مودیان ثبت نمایند.
2. چگونه می‌توانم صورتحساب الکترونیک را دریافت کنم؟ خریداران باید از فروشندگان درخواست کنند تا صورتحساب‌های الکترونیک را صادر کرده و به آن‌ها ارسال کنند.
3. مدت زمان نگهداری مستندات خریدها چقدر است؟ خریداران باید مستندات مربوط به خریدهای خود را به مدت حداقل ۵ سال نگهداری کنند تا در صورت نیاز به سازمان امور مالیاتی ارائه دهند.
4. چه اتفاقی می‌افتد اگر به تکالیف مالیاتی عمل نکنم؟ عدم رعایت تکالیف مالیاتی می‌تواند منجر به جریمه‌های مالی، مشکلات قانونی و از دست رفتن اعتبار مالیاتی شود.
5. آیا خریداران موظف به ارائه گزارش مالیاتی هستند؟ بله، خریداران باید گزارش‌های مالیاتی خود را به‌موقع و مطابق با قوانین به سازمان امور مالیاتی ارائه دهند.
6. چگونه می‌توانم از وضعیت مالیاتی خود مطلع شوم؟ خریداران می‌توانند با مراجعه به سامانه مودیان و بررسی سوابق مالیاتی خود از وضعیت اعتبار مالیاتی و سایر اطلاعات مربوط به معاملات خود مطلع شوند.
7. آیا خریداران می‌توانند مالیات بر ارزش افزوده را استرداد کنند؟ بله، در صورتی که خریداران دارای اعتبار مالیاتی باشند، می‌توانند درخواست استرداد مالیات بر ارزش افزوده را به سازمان امور مالیاتی ارائه دهند.