حد مجاز فروش یکی از مفاهیم کلیدی در نظام مالیاتی و اقتصادی است که به منظور شفافیت بیشتر در معاملات تجاری و مدیریت مالیاتی تعریف می‌شود. درواقع حد مجاز فروش، به میزان فروش یا درآمدی اشاره دارد که یک فرد حقیقی یا حقوقی می‌تواند در چارچوب قوانین و مقررات مالیاتی، بدون نیاز به پرداخت مالیات اضافی یا مشمولیت‌های خاص، داشته باشد. تعیین حد مجاز فروش نه‌تنها برای تفکیک مشاغل کوچک از بزرگ اهمیت دارد، بلکه به شناسایی دقیق‌تر مودیان مالیاتی و جلوگیری از فرار مالیاتی نیز کمک می‌کند. با رعایت این چارچوب، فعالان اقتصادی می‌توانند از معافیت‌ها و مزایای مالیاتی بهره‌مند شده و مسئولیت‌های خود را در قبال قوانین به درستی ایفا کنند.
حد مجاز فروش چیست؟
براساس ماده 6 قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان، جمع صورتحساب‌های الکترونیکی صادره توسط هر مودی در هر دوره مالیاتی نمی تواند بیشتر از پنج برابر فروش اظهارشده وی در دوره مشابه سال قبل، که مالیات آن به سازمان پرداخت شده یا ترتیب پرداخت آن داده شده است، باشد.
سقف مجاز ماده 6 در ابتدای هر دوره مالیاتی معادل 5 برابر فروش‌های مشمول مالیات بر ارزش افزوده دوره متناظر سال قبل که مالیات آن پرداخت یا ترتیب پرداخت آن داده شده باشد یا 5 برابر معافیت ماده 101 قانون مالیات‌های مستقیم هر کدام بیشتر است، محاسبه و در سامانه مؤدیان در کارپوشه اختصاصی هر مؤدی درج می‌شود.
به بیان دیگر، 5 برابر فروش آن دوره در سال قبل که مالیات بر ارزش افزوده آن را پرداخت نموده اید به عنوان حد مجاز شما درنظر گرفته می‌شود.
نحوه تعیین حد مجاز فروش مودی
براساس میزان فروشی که در یک دوره مالیاتی برای مودی وجود داشته، 5 برابر آن مبلغ برای سال آینده ایشان به عنوان حد مجاز فروش تعیین شده و درصورتی که بیشتر از این میزان فروش داشته باشد، می‌تواند حد خود را با پرداخت میزان مالیات بر ارزش افزوده، افزایش دهد.
شایان ذکر است، درصوتی که مبلغ مالیات بر ارزش افزوده دوره مشابه در سال قبل پرداخت شده باشد، 5 برابر به عنوان حد مجاز درنظر گرفته می‌شود و درصورتی که بخشی از مالیات آن پرداخت شده باشد، 5 برابر بخشی که مالیات آن پرداخت شده است به عنوان حد مجاز شناخته می‌شود.
قوانین حد مجاز فروش در سامانه مودیان
ارسال صورتحساب های الکترونیکی در هر دوره مالیاتی برای واحدهای جدیدالتأسیس یا واحدهای فاقد سابقه مالیاتی نمی تواند بیش از پنج برابر معافیت سالانه موضوع ماده (101) قانون مالیات های مستقیم باشد. صدور صورتحساب الکترونیکی بیش از حد مجاز مقرر در این ماده برای کلیه مودیان منوط به پرداخت مالیات بر ارزش افزوده متعلقه یا تعیین ترتیب پرداخت بدهی مالیاتی یا ارائه تضامین کافی خواهد بود، در غیر این‌صورت به صورتحساب الکترونیکی صادر شده اعتبار مالیاتی تعلق نمی گیرد. آیین نامه اجرائی این ماده ظرف مدت شش ماه از لازم الاجراء شدن این قانون توسط سازمان تهیه می شود و به تصویب وزیر امور اقتصادی و دارایی می رسد. آیین نامه مذکور باید به گونه ای تنظیم شود که راه اندازی کسب و کارهای جدید و فعالیت بنگاههای اقتصادی با مشکل مواجه نشده و در عین حال، مانع شکل گیری مودیان صوری در نظام مالیاتی کشور شود.
نحوه افزایش حد مجاز در سامانه مودیان
- در صورتی که مالیات قسمتی از بدهی دوره متناظر سال قبل پرداخت یا ترتیب پرداخت داده نشده باشد و در این دوره پرداخت شود یا ترتیب پرداخت آن داده شود، از تاریخ پرداخت یا ترتیب پرداخت درج شده در کارپوشه مودی.
- پرداخت نقدی یا ارائه تضمین برای افزایش سقف حد مجاز علاوه بر میزان بند (1) فوق از تاریخ درج در کارپوشه مودی.
- خرید نقدی طی دوره، بابت کالاها و خدمات مشمول که صورتحساب الکترونیکی نقدی آن به تایید خریدار رسیده باشد، از تاریخ تایید صورتحساب الکترونیکی توسط خریدار به شرطی که فروشنده دارای حدمجاز فروش و کارپوشه فعال بوده باشد.
- پرداخت‌های انجام شده بابت خریدهای نسیه دوره قبل، از تاریخ تایید پرداخت توسط طرفین معامله به شرطی که فروشنده دارای حدمجاز فروش و کارپوشه فعال بوده باشد.
- واردات کالا از تاریخ درج اطلاعات مربوط به واردات در کارپوشه مودی.
درصورتیکه صورتحساب الکترونیکی نوع اول به صورت نقدی یا قسمتی از آن که به صورت نقد باشد برای قسمت نقدی آن، صادر و در سامانه مودیان ثبت شده باشد، با توجه به لحظه ثبت هر صورتحساب الکترونیکی:
-
- اگر مبلغ صورتحساب الکترونیکی از باقیمانده حدمجاز کمتر یا برابر با آن باشد، به میزان مبلغ صورتحساب الکترونیکی موردنظر از باقیمانده حدمجاز فروشنده کسر و صورتحساب الکترونیکی برچسب «عدم عدول از حدمجاز» خواهد گرفت.
- اگر مبلغ صورتحساب الکترونیکی از باقیمانده حدمجاز فروشنده بیشتر باشد، معادل مبلغ این صورتحساب الکترونیکی از حدمجاز کسر نمی‌شود، لکن صورتحساب الکترونیکی موردنظر برچسب «عدول از حدمجاز» خواهد گرفت. چنانچه صورتحساب الکترونیکی برچسب «عدول از حدمجاز» گرفته باشد، ضروری است به منظور بهرهمندی خریدار از اعتبار مالیاتی، فروشنده پس از افزایش حد مجاز نسبت به صدور صورتحساب اصلاحی مربوطه اقدام نماید.
درصورت صدور سایر صورتحساب‌های الکترونیکی، از آنجایی که خریدار، مصرف‌کننده نهایی است و به خریدار اعتبار تعلق نمی‌گیرد، فارغ از اینکه باقیمانده حدمجاز کفاف مبلغ صورتحساب را بدهد یا خیر، کلیه صورتحساب‌های مذکور برچسب «عدم عدول از حدمجاز» خواهند گرفت و به میزان مبلغ صورتحساب از باقیمانده حدمجاز کسر خواهد شد:
-
- اگر مبلغ صورتحساب الکترونیکی موضوع بند (3) فوق از باقیمانده حدمجاز بیشتر باشد، در صورت افزایش حدمجاز، باقیمانده جدید حاصل جمع جبری مبلغ افزایش یافته و باقیمانده قبلی خواهد شد.
- درصورتی که در لحظه درج صورتحساب الکترونیکی نقدی با لحاظ بندهای (1) تا (3) فوق صورتحساب الکترونیکی مربوطه به لحاظ عدم وجود حدمجاز فروشنده برچسب «عدول از حدمجاز» گرفته باشد، صرفاً با صدور صورتحساب الکترونیکی اصلاحی خریدار می‌تواند از اعتبار مالیاتی مربوطه با رعایت مقررات استفاده نماید. به عبارت دیگر صرف داشتن یا افزایش اعتبار فروشنده بعد از صدور صورتحساب اصلی بدون حدمجاز موجب ایجاد اعتبار مالیات و عوارض خرید برای خریدار نمی‌شود.
بنابراین برای فروشنده در دوره صدور صورتحساب الکترونیکی اصلاحی که صرفاً برای استفاده خریدار از اعتبار مالیات و عوارض خرید صادر شده است (صدور صورتحساب الکترونیکی اصلاحی بدون هیچ تغییری از قبیل نوع کالا و خدمات و مبلغ نسبت به صورت حساب الکترونیکی اصلی) هیچگونه فروش یا مالیات و عوارض فروش در سامانه مودیان لحاظ نمی‌شود و صرفاً خریدار می‌تواند در دوره صدور صورتحساب الکترونیکی اصلاحی از اعتبار مالیات و عوارض خرید با رعایت مقررات مربوطه بهره‌مند شود.
معافیت‌های حد مجاز فروش در ایران
حد مجاز فروش به‌عنوان یک ابزار مهم در نظام مالیاتی، نقشی حیاتی در تسهیل فعالیت‌های اقتصادی و جلوگیری از سوءاستفاده‌ها ایفا می‌کند. این سازوکار، ضمن حمایت از کسب‌وکارهای کوچک و مناطق محروم، به شفافیت معاملات و کاهش فرار مالیاتی کمک می‌کند. آگاهی از قوانین و بهره‌گیری از معافیت‌های تعریف‌شده در این زمینه، مودیان را به تعامل بهتر با سازمان امور مالیاتی و انجام مسئولیت‌های قانونی سوق می‌دهد.
