مالیات نقل و انتقال خودرو به عهده کیست؟ فروشنده یا خریدار

مالیات نقل و انتقال خودرو یکی از مهم‌ترین هزینه‌هایی است که در فرآیند خریدوفروش خودرو باید در نظر گرفته شود. این مالیات، که به‌عنوان یک الزام قانونی توسط سازمان امور مالیاتی دریافت می‌شود به عهده فروشنده است. مالیات خودرو  در هنگام ثبت سند انتقال خودرو در دفاتر اسناد رسمی یا سامانه‌های مربوطه پرداخت شود. همچنین این مالیات براساس ارزش روز خودرو* نرخ مالیات محاسبه می شود. پرداخت مالیات نقل و انتقال خودرو نه‌تنها شرط لازم برای انتقال مالکیت رسمی خودرو است، بلکه تضمینی برای رعایت شفافیت و عدالت در معاملات این حوزه محسوب می‌شود. در ادامه مطلب به نحوه محاسبه و پرداخت این مالیات برای خریداران و فروشندگان، به‌ویژه در شرایط تغییرات قوانین مالیاتی، می پردازیم.

پرداخت مالیات خودرو

طبق قوانین جدید، فرآیند اخذ مالیات از خودروها تغییر کرده و باعث مشکلاتی در زمینه خرید و فروش این خودروها برای افراد شده است. در این شرایط، اگر کسی بخواهد خودروی خود را به فروش برساند، دیگر این امکان که ابتدا معامله را انجام دهد و پس از تعویض پلاک در دفترخانه مالیات را پرداخت کند وجود ندارد. بلکه ابتدا باید مالیات پرداخت شود و پس از آن مجوز تعویض پلاک و انجام معامله صادر می‌شود.

پرداخت مالیات خودرو یکی از مراحل مهم و ضروری در فرآیند نقل و انتقال خودرو است که برای تکمیل قانونی انتقال مالکیت و ثبت سند رسمی الزامی است. این فرآیند شامل پرداخت مالیاتی است که بر اساس نوع خودرو، مدل، سال تولید، و ارزش آن محاسبه می‌شود. در حال حاضر، پرداخت مالیات نقل و انتقال خودرو به‌صورت الکترونیکی از طریق سامانه‌های آنلاین و درگاه‌های مشخص‌شده توسط سازمان امور مالیاتی کشور انجام می‌گیرد.

 

نحوه تعیین مالیات خودرو

تعیین مالیات خودرو در ایران بر اساس چندین معیار اصلی انجام می‌شود که مهم‌ترین آن‌ها شامل ارزش خودرو، نوع خودرو، میزان مصرف، و قوانین مالیاتی کشور است. در ادامه توضیح می‌دهم که بر چه اساسی مالیات هر نوع خودرو مشخص می‌شود:

۱. مالیات نقل و انتقال خودرو

 هنگام خرید و فروش خودرو، مالیات نقل و انتقال باید پرداخت شود که به ارزش معاملاتی خودرو وابسته است.
 ارزش معاملاتی توسط سازمان امور مالیاتی کشور اعلام می‌شود و ممکن است کمتر از قیمت بازار باشد.
 نرخ مالیات بر اساس نوع خودرو (داخلی یا خارجی) متفاوت است.

 خودروهای بالای ۱.۵ میلیارد تومان مشمول مالیات سالانه هستند.
مثال: برای یک پورشه ۲۰۲۴ با ارزش ۳ میلیارد تومان، مالیات سالانه ۲٪ یعنی ۶۰ میلیون تومان است.

 فرمول کلی:
ارزش خودرو × درصد مشخص‌شده در جدول سازمان مالیاتی

 نرخ مالیات به‌صورت پلکانی تعیین می‌شود:
  ۱.۵ تا ۳ میلیارد تومان → ۱ درصد مالیات
  ۳ تا ۴.۵ میلیارد تومان → ۲ درصد مالیات
  ۴.۵ تا ۶ میلیارد تومان → ۳ درصد مالیات

مثال: اگر BMW مدل ۲۰۲۳ با قیمت ۵ میلیارد تومان خریداری شود، مالیات سالانه ۳٪ یعنی ۱۵۰ میلیون تومان خواهد بود.

 

۲. مالیات سالانه خودرو (مالیات خودروهای لوکس)

 خودروهایی که بیش از یک حد مشخص (مثلاً ۱.۵ میلیارد تومان) قیمت دارند، مشمول مالیات سالانه می‌شوند.
سازمان امور مالیاتی هر سال جدول جدیدی منتشر می‌کند که نشان می‌دهد چقدر مالیات برای هر بازه قیمتی باید پرداخت شود.

فرمول کلی:
ارزش خودرو × درصد مشخص‌شده در جدول سازمان مالیاتی

 نرخ مالیات سالانه خودروهای لوکس به‌صورت پلکانی تعیین می‌شود:
۱.۵ تا ۳ میلیارد تومان → ۱ درصد مالیات
۳ تا ۴.۵ میلیارد تومان → ۲ درصد مالیات
۴.۵ تا ۶ میلیارد تومان → ۳ درصد مالیات
 و به همین ترتیب برای خودروهای گران‌تر

 خودروهای وارداتی شامل چند نوع مالیات هستند: حقوق گمرکی، مالیات بر ارزش افزوده و مالیات شماره‌گذاری.
مثال: واردات یک تویوتا کمری ۲۰۲۴ با حجم موتور ۲۵۰۰ سی‌سی:

• حقوق گمرکی ۴۵٪ ارزش خودرو 

• مالیات بر ارزش افزوده ۹٪ 

• مالیات شماره‌گذاری حدود ۲ میلیون تومان

 مجموع مالیات‌ها می‌تواند به چند صد میلیون تومان برسد بسته به ارزش خودرو و حجم موتور.

 

۳. مالیات بر واردات خودرو

میزان مالیات برای خودروهای وارداتی شامل چند بخش است:
حقوق گمرکی (معمولاً ۴ تا ۹۵ درصد ارزش خودرو، بسته به حجم موتور)
مالیات بر ارزش افزوده (۹ درصد قیمت کل)
مالیات شماره‌گذاری

۴. مالیات بر ارزش افزوده خودرو

برای خودروهای صفر کیلومتر داخلی یا خارجی، خریدار باید ۱۰٪ مالیات بر ارزش افزوده پرداخت کند، بر اساس قیمت کارخانه‌ای. مثال: برای پژو ۲۰۷ صفر کیلومتر با قیمت کارخانه ۵۰۰ میلیون تومان، مالیات بر ارزش افزوده ۵۰ میلیون تومان است.

۵. تأثیر حجم موتور بر مالیات خودرو

 در برخی قوانین گذشته، خودروهای با حجم موتور بالا (بیش از ۲۵۰۰ سی‌سی) مالیات و عوارض بیشتری داشتند. در حال حاضر، محدودیت حجم موتور بیشتر در مورد واردات خودرو اعمال می‌شود، نه مالیات داخلی. مثال: یک هیوندای سانتافه با حجم موتور ۲۴۰۰ سی‌سی، مالیات معمولی دارد، اما مدل با موتور ۳۰۰۰ سی‌سی ممکن است مشمول مالیات واردات یا عوارض بیشتر شود.

 

 

مراحل پرداخت مالیات خودرو:

ورود به سامانه نقل و انتقال خودرو

خریداران و فروشندگان می‌توانند با مراجعه به سامانه مربوطه مانند سامانه مودیان، اطلاعات خودرو و مشخصات خود را وارد کنند تا مبلغ مالیات محاسبه شود.

 

محاسبه مالیات بر اساس ارزش خودرو

مبلغ مالیات خودرو با توجه به جدول ارزش‌گذاری سازمان امور مالیاتی و درصد مالیات تعیین‌شده برای خودروهای داخلی و خارجی مشخص می‌شود.

پرداخت آنلاین مالیات

از طریق سامانه، کاربران می‌توانند مبلغ تعیین‌شده را با استفاده از کارت‌های بانکی و رمز پویا پرداخت کنند. پس از پرداخت، رسید دیجیتال برای تأیید پرداخت صادر می‌شود.

ارائه مدارک به مراکز تعویض پلاک

پس از پرداخت مالیات، خریدار یا فروشنده باید مدارک مربوطه، از جمله رسید پرداخت مالیات، را به مراکز تعویض پلاک ارائه دهد تا فرآیند انتقال مالکیت تکمیل شود.

مزایای پرداخت الکترونیکی مالیات خودرو

• صرفه‌جویی در زمان: نیازی به مراجعه حضوری به اداره مالیات نیست و در اطلاعات در سامانه ثبت می‌شود.
• شفافیت بیشتر: اطلاعات پرداخت و وضعیت مالیات به‌صورت آنلاین در دسترس است.
• پیشگیری از تأخیر و جرائم: با پرداخت به‌موقع، از جریمه‌های تأخیر جلوگیری می‌شود.

 

 

 

 جدول مالیات نقل و انتقال خودرو در سال ۱۴۰۴

میزان مالیات نقل و انتقال خودرو در سال ۱۴۰۴ بر اساس نوع خودرو، سال تولید و ارزش معاملاتی آن تعیین می‌شود.
سازمان امور مالیاتی هر سال، جدولی رسمی از «ارزش خودروها» منتشر می‌کند تا مبنای محاسبه مالیات باشد. در جدول زیر، نمونه‌ای از نرخ‌های تقریبی سال ۱۴۰۴ را می‌بینید:

نوع خودرو	نرخ مالیات نقل و انتقال (تخمینی)	توضیح
خودروهای تولید داخل	حدود ۱٪ از ارزش روز خودرو	برای خودروهای داخلی مانند پژو، دنا، تیبا و …
خودروهای وارداتی	حدود ۲٪ از ارزش روز خودرو	برای برندهایی نظیر تویوتا، کیا، بی‌ام‌و و …
خودروهای بالای ۶ سال کارکرد	حدود ۴۰٪ کمتر از نرخ اولیه	با افزایش عمر خودرو، نرخ مالیات کاهش می‌یابد.

توجه داشته باشید که این نرخ‌ها حدودی‌اند و ممکن است بر اساس نوع خودرو، سال ساخت، حجم موتور و استان محل نقل و انتقال متفاوت باشند.

ارزش معاملاتی به صورت فرضی است و باید براساس ارزش معامله به تاریخ روز باشد.

خودروهای معاف از مالیات نقل و انتقال

خودروهای معاف از مالیات نقل و انتقال معمولاً شامل موارد زیر می‌شوند:

1. خودروهای متعلق به ارگان‌های دولتی و نهادهای عمومی (مثل نیروهای مسلح، وزارتخانه‌ها)
2. خودروهای مستعمل که به‌صورت هدیه یا به‌دلایل قانونی به افراد خاص واگذار می‌شوند.
3. خودروهای متعلق به نمایندگان مجلس یا مسئولین دولتی (در صورت شرایط خاص)

 

 

روش محاسبه مالیات خودرو

این مالیات بر اساس ارزش خودرو و نرخ مصوب سازمان امور مالیاتی کشور محاسبه می‌شود. در ادامه، مراحل و روش دقیق محاسبه مالیات خودرو را توضیح می‌دهیم:

۱. تعیین ارزش روز خودرو

ارزش خودرو توسط سازمان امور مالیاتی و بر اساس لیستی که هر سال منتشر می‌شود، تعیین می‌شود. این ارزش شامل قیمت بازار و مدل خودرو است.

• برای خودروهای داخلی، ارزش خودرو به‌صورت میانگین قیمت بازار در نظر گرفته می‌شود.
• برای خودروهای وارداتی، ارزش خودرو بر اساس ارزش گمرکی و حقوق ورودی محاسبه می‌شود.

2. فرمول مالیات انتقال خودرو

برای محاسبه دقیق مالیات، کافی است ارزش روز خودرو را در نرخ مالیاتی مربوط به آن ضرب کنید:

فرمول: ارزش خودرو × نرخ مالیات = مبلغ مالیات نقل و انتقال خودرو

 

3. بررسی معافیت‌ها یا تخفیفات

برخی خودروها ممکن است بر اساس قوانین خاص معاف از پرداخت مالیات نقل و انتقال باشند یا شامل تخفیفات شوند. این موارد معمولاً به خودروهای خاص یا شرایط ویژه تعلق می‌گیرد.

مثال محاسبه مالیات خودرو

فرض کنید ارزش روز یک خودروی داخلی مدل ۱۴۰۲، ۸۰۰ میلیون تومان باشد و نرخ مالیات برای آن ۱٪ تعیین شده است:
۸۰۰,۰۰۰,۰۰۰ × ۰.۰۱ = ۸,۰۰۰,۰۰۰ تومان

این مبلغ مالیات نقل و انتقالی است که باید هنگام انجام معامله پرداخت شود.

 

نرخ مالیات خودرو

نرخ مالیات نقل و انتقال خودرو در ایران به نوع خودرو (داخلی یا وارداتی)، مدل و سال تولید آن بستگی دارد. این نرخ‌ها هر سال توسط سازمان امور مالیاتی کشور تعیین و اعلام می‌شوند. در ادامه، نرخ‌های مصوب مالیات برای خودروهای مختلف ارائه شده است:

۱. نرخ مالیات خودروهای داخلی

• خودروهای صفر کیلومتر (سال جاری): ۱٪ از ارزش خودرو
• خودروهای ۱ تا ۵ سال کارکرد:
  • سال اول: ۰.۹٪ از ارزش خودرو
  • سال دوم: ۰.۸٪ از ارزش خودرو
  • سال سوم: ۰.۷٪ از ارزش خودرو
  • سال چهارم: ۰.۶٪ از ارزش خودرو
  • سال پنجم: ۰.۵٪ از ارزش خودرو
• خودروهای بالای ۵ سال کارکرد: ۰.۴٪ از ارزش خودرو

۲. نرخ مالیات خودروهای وارداتی

• خودروهای صفر کیلومتر (سال جاری): ۲٪ از ارزش خودرو
• خودروهای ۱ تا ۵ سال کارکرد:
  • سال اول: ۱.۸٪ از ارزش خودرو
  • سال دوم: ۱.۶٪ از ارزش خودرو
  • سال سوم: ۱.۴٪ از ارزش خودرو
  • سال چهارم: ۱.۲٪ از ارزش خودرو
  • سال پنجم: ۱٪ از ارزش خودرو
• خودروهای بالای ۵ سال کارکرد: ۰.۸٪ از ارزش خودرو

جدول مالیات نقل و انتقال در سال 1403

نکات مهم در مورد نرخ مالیات:

1. ارزش خودرو:
   ارزش خودرو بر اساس لیستی که هر سال توسط سازمان امور مالیاتی منتشر می‌شود تعیین می‌گردد. این ارزش شامل قیمت روز خودرو در بازار داخلی برای خودروهای تولید داخل و ارزش گمرکی برای خودروهای وارداتی است.
2. معافیت‌ها و تخفیفات:
   برخی خودروهای خاص (مانند خودروهای عمومی) یا افراد با شرایط ویژه ممکن است شامل معافیت یا تخفیف مالیاتی باشند.
3. نرخ‌های دقیق:
   نرخ مالیات ممکن است برای برخی از خودروها بر اساس شرایط خاص متغیر باشد. برای اطمینان از نرخ دقیق، مراجعه به سامانه سازمان امور مالیاتی توصیه می‌شود.

 

نحوه اعتراض به مالیات نقل و انتقال خودرو

برای اعتراض به مالیات نقل و انتقال خودرو این مراحل را طی کنید:

1. ثبت اعتراض در سامانه سازمان امور مالیاتی: به سایت my.tax.gov.ir مراجعه کنید و درخواست خود را در بخش اعتراضات مالیاتی ثبت کنید.
2. مراجعه به اداره مالیات مربوطه: اگر اعتراض در سامانه حل نشد، به اداره مالیاتی که مالیات خودرو را تعیین کرده، مراجعه کنید.
3. ارائه مستندات: مدارک خرید و فروش، سند خودرو و دلایل اعتراض خود را ارائه دهید.
4. طرح شکایت در هیأت حل اختلاف مالیاتی: اگر اعتراض شما رد شد، می‌توانید موضوع را به هیأت حل اختلاف مالیاتی ارجاع دهید.

مهلت اعتراض: ۳۰ روز از تاریخ ابلاغ مالیات فرصت دارید.

 

پرداخت مالیات نقل و انتقال خودرو با چه کسی است؟

پرداخت مالیات نقل و انتقال خودرو معمولاً بر عهده فروشنده خودرو است، اما در برخی موارد، این مسئولیت می‌تواند به توافق طرفین (خریدار و فروشنده) بستگی داشته باشد. در اینجا نحوه پرداخت مالیات و مسئولیت‌ها به تفکیک آمده است:

۱. مسئولیت مالیات نقل و انتقال خودرو

• خریدار:
  به طور معمول، فروشنده خودرو موظف به پرداخت مالیات نقل و انتقال است. این مالیات باید در هنگام ثبت سند انتقال خودرو در دفاتر اسناد رسمی یا سامانه‌های مربوطه پرداخت شود.
• اگر خودرو را از فرد دیگری می‌خرید، فروشنده باید مالیات را بپردازد.
• اگر خودرو را مستقیماً از کارخانه می‌خرید، مالیات پرداخت شده است.

۲. نحوه پرداخت مالیات

• پرداخت از طریق دفاتر اسناد رسمی:
  در هنگام انجام فرایند نقل و انتقال خودرو، باید مالیات به دفاتر اسناد رسمی پرداخت شود. دفاتر اسناد رسمی معمولاً اطلاعات لازم را برای محاسبه مالیات دریافت کرده و پس از پرداخت، سند انتقال خودرو صادر می‌شود.
• پرداخت آنلاین:
  در برخی موارد، ممکن است امکان پرداخت مالیات از طریق سامانه‌های آنلاین مانند سامانه مودیان مالیاتی یا سامانه‌های خاص خودرو فراهم باشد. خریدار باید مبلغ مالیات را از طریق این سامانه‌ها پرداخت کند.

 

 

سوالات متداول

• چه کسانی باید مالیات نقل و انتقال خودرو را پرداخت کنند؟

  • معمولاً فروشنده مسئول پرداخت مالیات نقل و انتقال خودرو است، مگر اینکه توافق خاصی با فروشنده در این خصوص وجود داشته باشد.

• چگونه می‌توان مالیات نقل و انتقال خودرو را پرداخت کرد؟

  • مالیات خودرو را می‌توان از طریق سامانه‌های آنلاین مالیاتی یا دفاتر اسناد رسمی پرداخت کرد.

• آیا مالیات خودرو بر اساس نوع خودرو متفاوت است؟

  • بله، میزان مالیات بر اساس نوع خودرو (داخلی یا وارداتی)، سال تولید و ارزش خودرو متغیر است.

• آیا تخفیف یا معافیت مالیاتی برای برخی خودروها وجود دارد؟

  • بله، برخی خودروها مانند خودروهای عمومی یا خودروهای فرسوده ممکن است از تخفیف یا معافیت مالیاتی برخوردار شوند.

• چه زمانی باید مالیات نقل و انتقال خودرو پرداخت شود؟

  • مالیات باید هنگام ثبت سند انتقال خودرو در دفاتر اسناد رسمی یا سامانه‌های آنلاین پرداخت شود.