کسب‌وکارها برای قانونی بودن فعالیت‌های اقتصادی خود، باید در چارچوب مقررات مالیاتی کشور عمل کنند. یکی از مهم‌ترین الزاماتی که سازمان امور مالیاتی بر آن تأکید دارد، دریافت کد اقتصادی است. این شناسه ۱۲ رقمی، مانند یک شناسنامه مالی، هویت اقتصادی هر شخص حقیقی یا حقوقی را ثبت و امکان ردیابی فعالیت‌های تجاری را فراهم می‌کند.
داشتن شماره اقتصادی برای صدور فاکتور رسمی، تنظیم قراردادها و شرکت در مناقصات الزامی است و نبود آن می‌تواند جریمه‌های سنگین و محدودیت‌های قانونی به دنبال داشته باشد.
در این راهنما، به‌طور خلاصه و کاربردی، مفهوم کد اقتصادی، روش‌های دریافت سریع کد اقتصادی، نحوه ورود به سامانه کد اقتصادی و مراحل استعلام کد اقتصادی توضیح داده می‌شود تا فعالان اقتصادی با اطمینان و آگاهی بیشتری مسیر قانونی فعالیت خود را طی کنند.
کد اقتصادی چیست و چرا دریافت آن برای کسب‌وکارها الزامی است؟
کد اقتصادی یک شماره ۱۲ رقمی منحصر به فرد است که توسط سازمان امور مالیاتی کشور به اشخاص حقیقی و حقوقی فعال در حوزه کسب‌وکار اختصاص داده می‌شود. این شماره اقتصادی، هویت مالیاتی هر کسب‌وکار را مشخص کرده و امکان شناسایی، پیگیری و سامان‌دهی فعالیت‌های اقتصادی را برای مراجع ذی‌صلاح فراهم می‌کند.
بر اساس قوانین مالیاتی ایران، تمامی اشخاص حقیقی و حقوقی که به فعالیت‌های تجاری، تولیدی یا خدماتی مشغول‌اند، موظف‌اند در بازه زمانی تعیین‌شده برای دریافت کد اقتصادی اقدام نمایند. صدور کارت اقتصادی اشخاص حقیقی و حقوقی نقش مهمی در شفاف‌سازی تراکنش‌های مالی، جلوگیری از فرار مالیاتی و ایجاد نظم در نظام مالیاتی کشور دارد.
بدون داشتن شماره اقتصادی، صدور فاکتور رسمی، ثبت قراردادهای تجاری و حتی شرکت در مناقصات و مزایدات قانونی امکان‌پذیر نیست و در صورت تخلف، جریمه‌های سنگین مالیاتی برای واحد صنفی یا شرکت متخلف در نظر گرفته خواهد شد.
به همین دلیل، دریافت سریع کد اقتصادی و رعایت قوانین مربوطه، یکی از اولین گام‌های هر کسب‌وکار برای شروع فعالیت رسمی و قانونی محسوب می‌شود.
در گذشته، اصطلاح «شماره اقتصادی ۱۲ رقمی» برای شناسایی مالیاتی کسب‌وکارها رواج داشت؛ اما در حال حاضر ساختار کد اقتصادی تغییر کرده است. به‌طور دقیق، برای اشخاص حقوقی (شرکت‌ها و مؤسسات)، شناسه ملی همان نقش کد اقتصادی را ایفا می‌کند و مبنای شناسایی مالیاتی آن‌هاست. در مقابل، اشخاص حقیقی صاحب کسب‌وکار مانند صاحبان مشاغل و فروشگاه‌ها، یک کد اقتصادی جدید ۱۴ رقمی دریافت می‌کنند که مشخصه منحصربهفرد مالیاتی آنها خواهد بود. این کد از طریق سامانه پیش‌ثبت‌نام و درگاه ملی خدمات مالیاتی صادر می‌شود و در کلیه فرایندهای قانونی، صدور صورتحساب و تعامل با سازمان امور مالیاتی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
فهرست مشمولان قانونی دریافت کد اقتصادی
طبق قوانین مالیاتی ایران، تمامی اشخاص حقیقی و حقوقی که به هر نحوی در حوزه‌های تولید، توزیع، واردات و صادرات کالا و خدمات فعالیت می‌کنند، موظف‌اند برای شناسایی مالیاتی، کد اقتصادی دریافت کنند.
این الزام قانونی در راستای افزایش شفافیت اقتصادی و مبارزه با فرار مالیاتی در نظام مالیاتی کشور اجرا می‌شود.
بر اساس مقررات، گروه‌های زیر ملزم به دریافت کد اقتصادی هستند:
-
شرکت‌های تجاری و بازرگانی: تمامی شرکت‌های ثبت‌شده (سهامی، تضامنی، مسئولیت محدود و تعاونی‌ها)
-
واحدهای تولیدی: کارخانه‌ها، کارگاه‌ها و صنایع کوچک و بزرگ
-
واحدهای صنفی دارای پروانه کسب: فروشگاه‌ها، دفاتر خدماتی، تعمیرگاه‌ها و کلیه کسب‌وکارهای دارای مجوز رسمی
-
صادرکنندگان و واردکنندگان: افرادی که در حوزه واردات و صادرات کالا فعالیت دارند
-
پیمانکاران و مشاوران: کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی که قراردادهای رسمی با سازمان‌های دولتی یا خصوصی دارند.
دریافت این شماره اقتصادی، به‌عنوان شناسه مالیاتی، برای انجام امور مالیاتی، دریافت فاکتور رسمی، ثبت‌نام در سامانه‌های مالیاتی و شرکت در مناقصات الزامی است.
چه اشخاصی نیاز به دریافت کد اقتصادی ندارند؟
بر اساس دستورالعمل‌های سازمان امور مالیاتی کشور، برخی اشخاص و فعالیت‌ها از الزام دریافت کد اقتصادی معاف هستند. این معافیت معمولاً برای گروه‌هایی در نظر گرفته می‌شود که فعالیت اقتصادی مشمول مالیات نداشته یا حجم فعالیت آنها به‌گونه‌ای است که نیازی به شناسایی مالیاتی رسمی ندارند. نمونه‌های مهم افراد و گروه‌های معاف از دریافت کد اقتصادی عبارتند از:
-
کارکنان بخش دولتی و خصوصی: افرادی که فقط به‌عنوان کارمند استخدام هستند و درآمدشان صرفاً از طریق حقوق و دستمزد تأمین می‌شود.
-
کسب‌وکارهای بسیار کوچک و مشاغل خانگی بدون مجوز کسب و درآمد رسمی: در صورت رعایت سقف درآمد سالانه تعیین‌شده.
-
فعالیت‌های معاف از مالیات طبق قانون: مانند فعالیت برخی مؤسسات خیریه، سازمان‌های غیرانتفاعی و بنیادهای خاص که رسماً معافیت مالیاتی دریافت کرده‌اند.
-
بازنشستگان و مستمری‌بگیرانی که درآمد جانبی مشمول مالیات ندارند.
با این حال، چنانچه هر یک از این گروه‌ها به‌صورت رسمی وارد فرآیند خرید و فروش کالا یا ارائه خدمات مشمول مالیات شوند، موظف‌اند نسبت به دریافت کد اقتصادی اقدام کنند.
تفاوت میان کد اقتصادی و شناسه ملی در نظام مالیاتی ایران
یکی از پرسش‌های متداول بین مؤدیان این است که تفاوت کد اقتصادی و شناسه ملی چیست؟ این دو شماره با اینکه در فرآیندهای شناسایی مالیاتی نقش دارند، اما کاربردها و تعریف‌های متفاوتی دارند.
شناسه ملی:
شناسه ملی یک شماره یکتای ۱۱ رقمی است که به اشخاص حقوقی (شرکت‌ها و مؤسسات) اختصاص داده می‌شود. این شناسه مانند کد ملی برای اشخاص حقیقی، هویت حقوقی شرکت را در کلیه مکاتبات رسمی و اداری مشخص می‌کند. ثبت شرکت، دریافت مجوزها، انعقاد قراردادهای رسمی و صدور فاکتور رسمی بدون شناسه ملی امکان‌پذیر نیست.
کد اقتصادی:
کد اقتصادی شماره‌ای است که برای انجام فعالیت‌های اقتصادی و مالیاتی صادر می‌شود و هدف آن شناسایی کسب‌وکارها در نظام مالیاتی است. برای اشخاص حقوقی معمولاً شناسه ملی همان شماره اقتصادی نیز محسوب می‌شود. اما اشخاص حقیقی که ملزم به ثبت‌نام مالیاتی هستند، یک کد اقتصادی ۱۴ رقمی مجزا دریافت می‌کنند.
خلاصه تفاوت:
-
شناسه ملی: مخصوص اشخاص حقوقی، برای ثبت هویت حقوقی
-
کد اقتصادی: مخصوص فعالیت‌های اقتصادی و مالیاتی (اشخاص حقیقی و حقوقی)
-
در اغلب موارد، شناسه ملی شرکت‌ها همان شماره اقتصادی آنها تلقی می‌شود، اما افراد حقیقی موظفند شماره اقتصادی جداگانه دریافت کنند.
| ویژگی | کد اقتصادی | شناسه ملی |
|---|---|---|
| نوع مخاطب | اشخاص حقیقی و حقوقی | فقط اشخاص حقوقی (شرکت‌ها و مؤسسات) |
| تعداد ارقام | ۱۴ رقم برای اشخاص حقیقی (قدیمی‌ها ۱۲ رقمی) | ۱۱ رقم |
| هدف اصلی | شناسایی مؤدیان در نظام مالیاتی | شناسایی شخصیت حقوقی در سامانه‌های رسمی |
| کاربردها | ثبت و ارسال اظهارنامه، صدور فاکتور رسمی، انجام معاملات تجاری | ثبت شرکت، دریافت مجوز، قراردادها، مکاتبات رسمی |
| مرجع صادرکننده | سازمان امور مالیاتی کشور | سازمان ثبت اسناد و املاک کشور |
| آیا یکی هستند؟ | برای اشخاص حقوقی معمولاً شناسه ملی همان کد اقتصادی محسوب می‌شود | مختص اشخاص حقوقی و بخشی از اطلاعات ثبت شرکت است |
کد اقتصادی و شناسه ملی دو شناسه مهم در نظام مالیاتی و اداری کشور هستند که هر کدام نقش و کاربرد مشخصی دارند. شناسه ملی برای شناسایی شخصیت حقوقی شرکت‌ها صادر می‌شود و پایه هویتی آنها در اسناد رسمی به شمار می‌رود، در حالی که کد اقتصادی برای انجام امور مالیاتی و تجاری، شامل اشخاص حقیقی و حقوقی، صادر می‌گردد. در بسیاری از موارد، شناسه ملی به عنوان کد اقتصادی اشخاص حقوقی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد، اما اشخاص حقیقی موظف به دریافت کد اقتصادی جداگانه‌ای هستند.
آگاهی دقیق از تفاوت‌ها و کاربردهای این دو کد، موجب تسهیل در انجام فرآیندهای مالیاتی و اداری شده و از بروز اشتباهات احتمالی جلوگیری می‌کند. بنابراین، دریافت به موقع و استفاده صحیح از هر کدام از این شناسه‌ها برای هر مؤدی اهمیت بالایی دارد تا بتواند به شکل قانونی و صحیح فعالیت‌های اقتصادی خود را پیگیری نماید.
آیا اشخاص حقیقی ملزم به دریافت کد اقتصادی هستند؟
در نظام مالیاتی ایران، اشخاص حقیقی که به‌عنوان صاحب کسب‌وکار، فروشنده کالا یا ارائه‌دهنده خدمات فعالیت اقتصادی انجام می‌دهند، موظف‌اند برای شناسایی و ثبت سوابق مالیاتی خود، کد اقتصادی دریافت کنند. این گروه شامل تمام صاحبان مشاغل، کسب‌وکارهای کوچک و بزرگ، فروشگاه‌های آنلاین، کارگاه‌های تولیدی، واحدهای صنفی و کلیه افرادی است که درآمدی به‌غیر از حقوق و دستمزد ثابت دریافت می‌کنند.
نکته مهم:
صرفاً داشتن شغل آزاد کافی نیست؛ اگر شخص حقیقی در تراکنش‌های اقتصادی خود نیاز به صدور فاکتور رسمی، شرکت در مناقصه‌ها، دریافت مجوز کسب‌وکار و عقد قرارداد با نهادها و شرکت‌های دیگر داشته باشد، داشتن کد اقتصادی الزامی است.
این الزام، علاوه‌بر شفاف‌سازی مالیاتی، امکان بهره‌مندی از معافیت‌های قانونی، تسهیلات بانکی و ثبت فعالیت در دفاتر رسمی را نیز فراهم می‌کند.
اگر کد اقتصادی نداشته باشیم چه مشکلی ایجاد می‌شود؟
نداشتن کد اقتصادی می‌تواند پیامدهای جدی برای اشخاص حقیقی صاحب کسب و کار و حقوقی به‌دنبال داشته باشد. نخستین اثر آن، عدم امکان صدور فاکتور رسمی و قانونی است؛ در نتیجه فعالیت تجاری فرد یا شرکت در چارچوب قانون قابل پیگیری و ثبت نخواهد بود.
از سوی دیگر، شرکت‌ها و مؤدیانی که بدون کد اقتصادی اقدام به معامله کنند، امکان عقد قرارداد با سازمان‌ها، شرکت‌های بزرگ، دستگاه‌های دولتی و بسیاری از خریداران عمده را از دست می‌دهند؛ چرا که اغلب طرف‌های معامله، برای ثبت اسناد مالی و پرداخت‌های قانونی، نیاز به استعلام کد اقتصادی دارند.
مهم‌تر از همه؛
نداشتن کد اقتصادی، تخلف مالیاتی محسوب می‌شود و سازمان امور مالیاتی کشور می‌تواند جریمه‌های سنگین، محرومیت از معافیت‌های قانونی یا حتی بستن پرونده مالیاتی را برای متخلفان در نظر بگیرد.
به‌طور خلاصه، نداشتن کد اقتصادی یعنی محرومیت از بسیاری از فرصت‌های تجاری و مالی قانونی و همچنین افزایش ریسک جریمه و مشکلات حقوقی.
مراحل دریافت کد اقتصادی برای اشخاص حقیقی و حقوقی | راهنمای گام‌به‌گام
دریافت کد اقتصادی برای اشخاص حقیقی (مانند صاحبان مشاغل) و اشخاص حقوقی (مانند شرکت‌ها) روندی مشخص و نسبتاً مشابه دارد که باید طبق دستورالعمل‌های سازمان امور مالیاتی انجام شود. در ادامه، مراحل کلی این فرآیند توضیح داده می‌شود:
دریافت کد اقتصادی در ایران طی یک فرآیند کاملاً الکترونیکی و مرحله‌ای انجام می‌شود که رعایت دقیق مراحل آن، برای جلوگیری از بروز مشکل در ثبت‌نام الزامی است. طبق دستورالعمل سازمان امور مالیاتی کشور، خلاصه این مراحل به شرح زیر است:
۱) پیش‌ثبت‌نام الکترونیکی
نقطه شروع فرآیند، ورود به سامانه پیش‌ثبت‌نام الکترونیک سازمان امور مالیاتی است. در این مرحله اطلاعات پایه‌ای متقاضی (اعم از مشخصات هویتی، شماره ملی یا شناسه ملی، آدرس و …) ثبت می‌شود.
نکته مهم این است که پس از تکمیل اطلاعات باید گزینه «تأیید نهایی» انتخاب شود. در غیر این‌صورت، اگر ظرف ۷ روز اطلاعات نهایی نشود، پرونده به‌صورت خودکار از سامانه حذف خواهد شد.
۲) صحت‌سنجی اطلاعات
در این مرحله، سازمان امور مالیاتی بخشی از اطلاعات ثبت‌شده را از پایگاه‌های داده داخلی استعلام کرده و صحت‌سنجی می‌کند. اگر مغایرتی در داده‌ها مشاهده شود، از طریق پیامک به متقاضی اطلاع‌رسانی می‌شود تا برای اصلاح وارد سامانه شده و مراحل پیش‌ثبت‌نام را مجدداً انجام دهد.
۳) تولید و ارسال اطلاعات کاربری
در صورت تأیید صحت اطلاعات، سازمان برای متقاضی یک نام کاربری و رمز عبور محرمانه صادر می‌کند. این اطلاعات از طریق پیامک به شماره تلفن همراه ثبت‌شده ارسال می‌شود.
لازم است متقاضی در حفظ و نگهداری اطلاعات کاربری دقت لازم را داشته باشد، زیرا مسئولیت هرگونه سوءاستفاده احتمالی بر عهده وی خواهد بود.
۴) ثبت‌نام نهایی الکترونیکی
پس از دریافت نام کاربری و رمز عبور، متقاضی باید وارد سامانه ثبت‌نام شود و اطلاعات تکمیلی مربوط به کسب‌وکار یا واحد اقتصادی خود را در فرم‌های مربوطه ثبت کند.
در این مرحله امکان ویرایش اطلاعات پایه نیز وجود دارد. در پایان، پس از تکمیل همه اطلاعات خواسته‌شده، با فشردن گزینه «تأیید نهایی» ثبت‌نام تکمیل می‌شود.
استعلام کد اقتصادی چگونه انجام می‌شود؟ | آموزش کامل با جزئیات
پس از ثبت‌نام و دریافت کد اقتصادی، ممکن است صاحبان مشاغل و شرکت‌ها در مراحل مختلف نیاز داشته باشند از صحت و وضعیت اعتبار کد اقتصادی خود یا دیگران مطلع شوند. استعلام کد اقتصادی یکی از خدمات آنلاین سازمان امور مالیاتی است که امکان بررسی این اطلاعات را فراهم می‌کند.
روش‌های استعلام کد اقتصادی:
از طریق سامانه سازمان امور مالیاتی:
برای استعلام کد اقتصادی می‌توانید به سامانه عملیات الکترونیک مالیاتی مراجعه کنید. کافی است وارد بخش «استعلام کد اقتصادی» شوید، اطلاعات مربوط به کد یا شناسه ملی را وارد کنید و نتیجه اعتبارسنجی را دریافت نمایید.
با استفاده از شناسه ملی یا شماره ثبت:
در بسیاری از موارد، برای اشخاص حقوقی، همان شناسه ملی نقش کد اقتصادی را ایفا می‌کند. بنابراین با داشتن شناسه ملی شرکت می‌توان از وضعیت ثبت‌نام مالیاتی و اعتبار آن مطلع شد.
ضرورت صحت‌سنجی قبل از معاملات:
بسیاری از خریداران و فروشندگان کالا و خدمات، پیش از انعقاد قرارداد، وضعیت کد اقتصادی طرف مقابل را بررسی می‌کنند تا از اعتبار آن مطمئن شوند و ریسک معاملات خود را کاهش دهند.
کارت اقتصادی چیست و چه اطلاعاتی در آن ثبت می‌شود؟
کارت اقتصادی در گذشته یکی از مدارک شناسایی مالیاتی مهم برای صاحبان کسب‌وکار بود که توسط سازمان امور مالیاتی صادر می‌شد. این کارت حاوی اطلاعات هویتی و شماره اقتصادی مؤدی بود و استفاده از آن برای انجام معاملات قانونی و صدور فاکتور رسمی الزامی بود.
🔹 مهم‌ترین اطلاعات درج‌شده در کارت اقتصادی عبارت بودند از:
-
شماره اقتصادی (کد اقتصادی ۱۲ رقمی قدیمی یا شناسه ملی جدید)
-
نام و نام خانوادگی یا نام شخصیت حقوقی
-
نشانی دقیق واحد شغلی یا محل فعالیت
-
شماره ثبت و شناسه ملی (برای اشخاص حقوقی)
-
تاریخ صدور و اعتبار کارت
🔹 امروزه:
با الکترونیکی‌شدن فرایندها، کاربرد کارت فیزیکی اقتصادی تقریباً منسوخ شده و شماره اقتصادی جدید (شناسه ملی یا کد ۱۴ رقمی) جایگزین کارت شده است. مؤدیان باید اطلاعات اقتصادی خود را در سامانه‌های آنلاین ثبت کرده و از شماره اقتصادی در اسناد و صورتحساب‌های خود استفاده نمایند.
تفاوت کد اقتصادی ۱۲ رقمی قدیمی با ساختار جدید کد اقتصادی (شناسه ملی و کد ۱۴ رقمی)
در گذشته، تمامی مؤدیان مالیاتی موظف بودند از یک کد اقتصادی ۱۲ رقمی استفاده کنند که توسط سازمان امور مالیاتی صادر می‌شد. این شماره به‌عنوان شناسه مالیاتی در تمام معاملات رسمی ثبت می‌شد.
در ساختار جدید:
-
اشخاص حقوقی: برای اشخاص حقوقی، همان شناسه ملی ۱۱ رقمی به‌عنوان شماره اقتصادی معتبر شناخته می‌شود و باید در کلیه معاملات و اسناد مالیاتی درج شود.
-
اشخاص حقیقی: برای صاحبان مشاغل حقیقی، شماره اقتصادی جدید یک کد ۱۴ رقمی است که پس از تکمیل مراحل ثبت‌نام الکترونیکی به آنان تخصیص داده می‌شود.
هدف این تغییر، یکپارچه‌سازی اطلاعات و ساده‌سازی فرآیندهای مالیاتی، حذف شماره‌های متعدد و کاهش خطاهای ثبت اسناد است.
کاربردهای کد اقتصادی در فعالیت‌های تجاری و مالیاتی
کد اقتصادی به‌عنوان یک شماره شناسایی منحصربهفرد، نقش کلیدی در شفاف‌سازی فرآیندهای مالی و تجاری ایفا می‌کند. این کد برای اشخاص حقیقی و حقوقی کاربردهای متعددی دارد که مهم‌ترین آنها عبارت‌اند از:
🔹 صدور فاکتور رسمی: هر کسب‌وکار یا شخصی که کالا یا خدمات ارائه می‌کند، موظف است فاکتور فروش با درج کد اقتصادی صادر کند. این کار به رسمیت شناختن فعالیت تجاری را تضمین می‌کند.
🔹 عقد قرارداد با شرکت‌ها و سازمان‌های دولتی: اغلب سازمان‌های دولتی و شرکت‌های بزرگ، برای همکاری، ابتدا اعتبار طرف مقابل را از طریق کد اقتصادی بررسی می‌کنند. در نتیجه بدون داشتن این کد، امکان شرکت در مناقصات و قراردادهای رسمی وجود ندارد.
🔹 ثبت اظهارنامه مالیاتی: کد اقتصادی از اطلاعات اصلی در اظهارنامه‌های مالیاتی سالیانه است. بدون این کد، تکمیل و ارسال اظهارنامه امکان‌پذیر نخواهد بود.
🔹 افتتاح حساب‌های تجاری و دریافت تسهیلات: برخی بانک‌ها و مؤسسات مالی، ارائه کد اقتصادی را شرط لازم برای افتتاح حساب‌های تجاری، دریافت دسته‌چک یا درخواست تسهیلات می‌دانند.
🔹 جلوگیری از بروز مشکلات حقوقی: استفاده از کد اقتصادی، فعالیت‌های تجاری را شفاف و قابل رهگیری می‌کند و در صورت بروز اختلافات، مدارک معتبرتری برای دفاع قانونی فراهم خواهد بود.
نکات مهم پیش از شروع ثبت‌نام الکترونیک و دریافت کد اقتصادی
پیش از آغاز فرآیند ثبت‌نام الکترونیک و تخصیص کد اقتصادی، رعایت چند نکته کلیدی ضروری است که آگاهی از آنها، از بروز خطاها و مشکلات بعدی جلوگیری می‌کند:
رایگان بودن فرآیند: ثبت‌نام در سامانه مالیاتی و دریافت شماره اقتصادی کاملاً رایگان است و هرگونه مطالبه وجه به‌نام سازمان امور مالیاتی در این زمینه غیرقانونی است.
الزام قانونی برای صاحبان مشاغل و اشخاص حقوقی: طبق قانون مالیات‌های مستقیم و اصلاحیه‌های بعدی، تمامی اشخاص حقوقی و صاحبان مشاغل مشمول باید در نظام مالیاتی کشور ثبت‌نام کنند.
ثبت‌نام جداگانه برای هر واحد یا محل: صاحبان مشاغل باید برای هر واحد شغلی یا محل فعالیت به‌طور جداگانه ثبت‌نام کنند، مگر در شرایط خاصی که بر اساس مجوز معتبر، چند محل زیر یک ثبت‌نام قرار گیرد.
ثبت‌نام مشاغل با فعالیت‌های متعدد: اگر در یک محل بیش از یک نوع فعالیت شغلی انجام شود، ثبت‌نام برای تمام فعالیت‌ها به‌صورت یکجا انجام خواهد شد.
مشاغل مشارکتی: در مشاغلی که به‌صورت مشارکت مدنی اداره می‌شوند، تنها یک ثبت‌نام به‌نام همه شرکا انجام می‌شود و اطلاعات شرکا و سهم هرکدام باید در مرحله پیش‌ثبت‌نام ثبت شود.
اعلام تغییرات: کلیه تغییرات از جمله تغییر آدرس، تغییر شرکا، تغییر شغل یا انحلال، باید حداکثر ظرف دو ماه از تاریخ وقوع، در سامانه ثبت و به سازمان امور مالیاتی اطلاع داده شود.
استفاده از شناسه ملی: تا زمان صدور شماره اقتصادی جدید، مودیان باید از شماره ملی، شناسه ملی یا شماره اختصاصی اشخاص خارجی استفاده کنند. برای اشخاص حقوقی، شناسه ملی همان شماره اقتصادی خواهد بود و استفاده از آن در تمامی معاملات الزامی است.
رعایت الزامات سامانه مودیان: اشخاص حقوقی (به جز موارد مستثنی‌شده طبق قانون مالیات بر ارزش افزوده) باید به قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان پایبند باشند و صورتحساب‌های الکترونیکی خود را ثبت و ارسال کنند. داشتن ثبت‌نام کامل در سامانه مالیاتی پیش‌شرط دریافت کارپوشه سامانه مودیان است.
چگونه می‌توان کد اقتصادی را باطل کرد؟ | شرایط و مراحل
ابطال کد اقتصادی در شرایط خاصی انجام می‌شود که معمولاً به دلیل تغییر وضعیت کسب‌وکار یا توقف فعالیت رخ می‌دهد. مطابق قوانین سازمان امور مالیاتی، مؤدیان مکلفند در صورت تعطیلی، انحلال یا تغییرات اساسی در وضعیت شغلی خود، مراتب را در اسرع وقت به سازمان اعلام کنند تا نسبت به ابطال یا تغییر شماره اقتصادی اقدام شود.
🔹 موارد رایج ابطال کد اقتصادی:
-
انحلال شرکت یا موسسه (برای اشخاص حقوقی)
-
توقف یا تعطیلی دائم فعالیت کسب‌وکار (برای اشخاص حقیقی یا حقوقی)
-
تغییر ساختار از فعالیت انفرادی به مشارکتی یا بالعکس
-
تغییر ماهیت شغلی که نیاز به شماره اقتصادی جدید دارد
مراحل ابطال کد اقتصادی:
ثبت درخواست: مؤدی باید از طریق سامانه ثبت‌نام الکترونیک سازمان امور مالیاتی، درخواست انحلال یا ابطال را ثبت کند.
ارائه مستندات: مدارک مربوط به انحلال (صورتجلسه انحلال، مدارک قانونی و مجوزها) باید ضمیمه درخواست شود.
بررسی و تأیید: سازمان امور مالیاتی پس از بررسی مدارک و تأیید وضعیت، نسبت به ابطال کد اقتصادی اقدام و نتیجه را از طریق سامانه اطلاع‌رسانی می‌کند.
در صورت عدم اعلام انحلال یا تعطیلی، مسئولیت‌های مالیاتی همچنان متوجه مؤدی خواهد بود و عدم پیگیری می‌تواند منجر به جریمه‌های مالیاتی شود.
سوالات متداول
۱. کد اقتصادی چیست و چه کاربردی دارد؟
کد اقتصادی یک شماره شناسایی منحصربهفرد برای اشخاص حقیقی و حقوقی است که توسط سازمان امور مالیاتی کشور صادر می‌شود و هویت مالیاتی کسب‌وکارها را مشخص می‌کند.
۲. چه کسانی ملزم به دریافت کد اقتصادی هستند؟
تمامی اشخاص حقیقی دارای کسب‌وکار، شرکت‌ها، واحدهای تولیدی، صادرکنندگان و واردکنندگان کالا و خدمات، پیمانکاران و مشاوران موظف‌اند برای فعالیت قانونی، کد اقتصادی داشته باشند.
۳. چه کسانی نیازی به دریافت کد اقتصادی ندارند؟
کارکنان دولتی و خصوصی که فقط حقوق‌بگیر هستند، کسب‌وکارهای بسیار کوچک خانگی با درآمد محدود و برخی مؤسسات خیریه یا معاف از مالیات، نیاز به دریافت کد اقتصادی ندارند.
۴. آیا افراد حقیقی باید کد اقتصادی داشته باشند؟
بله، صاحبان مشاغل حقیقی مانند فروشگاه‌ها، دفاتر خدماتی یا کسب‌وکارهای آنلاین موظف به دریافت شماره اقتصادی ۱۴ رقمی برای ثبت و شفاف‌سازی فعالیت‌های مالی خود هستند.
۵. تفاوت کد اقتصادی با شناسه ملی چیست؟
شناسه ملی برای اشخاص حقوقی (شرکت‌ها) صادر می‌شود و هویت قانونی آنها را مشخص می‌کند؛ اما کد اقتصادی برای شناسایی فعالیت‌های مالیاتی صادر می‌شود و هم برای اشخاص حقیقی و هم حقوقی کاربرد دارد.
۶. چگونه می‌توان کد اقتصادی را استعلام گرفت؟
برای استعلام می‌توان از سامانه سازمان امور مالیاتی یا درگاه ملی خدمات مالیاتی استفاده کرد و با وارد کردن شماره اقتصادی یا شناسه ملی، اعتبار آن را بررسی نمود.
۷. نداشتن کد اقتصادی چه پیامدی دارد؟
در صورت نداشتن کد اقتصادی، امکان صدور فاکتور رسمی و عقد قراردادهای قانونی از بین می‌رود و کسب‌وکار متخلف ممکن است با جریمه‌های سنگین مالیاتی و محدودیت‌های قانونی مواجه شود.
