مهریه، به‌عنوان یکی از تعهدات قانونی و عرفی در ازدواج، همواره بخشی از حقوق مالی زنان در جامعه ایرانی داشته است. اما پرسشی که این روزها ذهن بسیاری را مشغول کرده، مالیات بر مهریه است. در حال حاضر هیچ قانونی مبنی بر اخذ مالیات از مهریه وجود ندارد و اموال منقول یا غیرمنقولی که به عنوان مهریه به زن تعلق می‌گیرد، مشمول مالیات نیستند. با این حال، در سال ۱۴۰۴ طرحی برای وضع مالیات بر مهریه مطرح شده که هنوز به مرحله تصویب و اجرا نرسیده است. همین موضوع باعث شده تا بسیاری به دنبال اطلاعات دقیق و قابل اعتماد در این زمینه باشند.
بر اساس اطلاعیه رسمی سازمان امور مالیاتی کشور و با استناد به ماده ۱۴۴ قانون مالیات‌های مستقیم، مهریه ثبت‌شده در اسناد رسمی نکاحیه به‌طور کامل از شمول مالیات خارج است و هیچ مالیاتی بر آن تعلق نمی‌گیرد.
در ادامه این مطلب به بررسی جزئیات حقوقی و مالیاتی مهریه، طرح پیشنهادی جدید و شرایطی که در آینده ممکن است موجب تغییر وضعیت مالیاتی آن شود، خواهیم پرداخت. اگر شما نیز به دنبال پاسخ روشن و مستند به پرسش‌های خود هستید، این مقاله می‌تواند راهنمای خوبی برایتان باشد.
طرح جدید مالیات مهریه ۱۴۰۴ | جزئیات و پاسخ به ابهامات
آیا به مهریه مالیات تعلق می گیرد ؟
بر اساس قوانین فعلی، مهریه (صداق) چه به صورت سکه و چه به شکل اموال منقول و غیرمنقول، مشمول هیچ‌گونه مالیاتی نیست. در واقع، ماده ۱۴۴ قانون مالیات‌های مستقیم به‌صراحت بیان می‌کند که مهریه ثبت‌شده در اسناد رسمی، از پرداخت مالیات معاف است.
اما اخیراً بحثی تحت عنوان طرح جدید مالیات مهریه در سال ۱۴۰۴ مطرح شده که باعث ایجاد ابهام و پرسش‌های زیادی در میان مردم شده است.
مالیات صداق چیست؟
اصطلاح «مالیات صداق» همان مالیات مهریه است که در طرح جدید به‌عنوان یک مالیات پلکانی پیشنهاد شده است. بر اساس این طرح:
- مهریه تا ۱۴ سکه معاف از مالیات خواهد بود.
- از ۱۵ سکه به بالا، نرخ‌های متفاوتی (۱.۱٪ تا ۱۵٪) برای محاسبه مالیات در نظر گرفته شده است.
میزان مالیات بر مهریه چقدر است؟
تاکید سازمان امور مالیاتی بر این است که تا کنون هیچ قانون یا اصلاحیه‌ای در خصوص لغو یا تغییر این معافیت به تصویب نرسیده است و در نتیجه، معافیت مالیاتی مهریه کماکان به قوت خود باقی است. این معافیت، صرف‌نظر از شکل مهریه، شامل تمامی موارد می‌شود:
- مهریه نقدی یا سکه: دریافت مهریه به صورت پول نقد یا سکه، نه به عنوان درآمد تلقی می‌شود و نه مشمول مالیات است. لذا نیازی به پرداخت مالیات از سوی زن یا مرد وجود ندارد.
- مهریه غیرمنقول یا منقول: در صورتی که مهریه به صورت دارایی‌هایی مانند ملک، خودرو یا سایر اقلام منقول و غیرمنقول تعیین شده باشد نیز، خود مهریه معاف از مالیات است.
جدول طرح جدید مالیات مهریه سال ۱۴۰۴
| دامنه مهریه (تعداد سکه بهار آزادی) | نرخ مالیات پیشنهادی | توضیحات تکمیلی |
| تا ۱۴ سکه | معاف از مالیات | مطابق ماده ۱۴۴ قانون مالیات‌های مستقیم، هیچ مالیاتی بر مهریه (منقول یا غیرمنقول) وارد نیست |
| ۱۵ تا ۱۰۰ سکه | ۱.۱٪ | در صورت تصویب قانون جدید ۱۴۰۴، مالیات بر ارزش کل مهریه به این نرخ خواهد بود |
| ۱۰۱ تا ۲۰۰ سکه | ۲٪ | مالیات بر ارزش کل مهریه در این بازه مطابق طرح پیشنهادی |
| بیش از ۲۰۰ سکه | ۱۵٪ | بالاترین نرخ پیشنهادی طبق طرح فعلی |
این جدول تنها در صورت تصویب و اجرایی شدن طرح پیشنهادی مالیات مهریه ۱۴۰۴ معتبر است و در حال حاضر فاقد وجاهت قانونی است.
در حال حاضر، طبق قوانین جاری، مهریه معاف از مالیات است؛ اما در صورت تصویب طرح مالیات مهریه ۱۴۰۴، مهریه‌های بالاتر از ۱۴ سکه مشمول مالیات پلکانی ۱.۱٪ تا ۱۵٪ خواهند بود. قانون هنوز تصویب و اجرایی نشده است.
قانون جدید مالیات مهریه | تصویب یا شایعه؟
یکی از پرسش‌های پر تکرار کاربران این است: آیا مالیات مهریه تصویب شده است؟
در حال حاضر، طرح جدید مالیات مهریه تنها در حد پیشنهاد و پیش‌نویس مطرح است و برای اجرایی شدن نیاز به تصویب نهایی در مجلس و تأیید شورای نگهبان دارد.
نحوه و زمان پرداخت مالیات مهریه (اگر تصویب شود)
در صورت اجرایی شدن قانون جدید، زمان پرداخت مالیات مهریه هم‌زمان با ثبت عقد در دفترخانه خواهد بود.
یعنی زوجین موظف می‌شوند هنگام ثبت عقد و تعیین مهریه، مالیات مهریه را نیز بر اساس تعداد سکه یا ارزش مالی آن، پرداخت کنند.
قانون مالیات بر مهریه 1403
در سال 1403 نیز همچنان قانون مشخصی برای اعمال مالیات بر مهریه وجود ندارد. مهریه به‌عنوان یک الزام حقوقی در عقد ازدواج، از پرداخت مالیات معاف است. اما اگر اجرای مهریه نیازمند انتقال دارایی‌های مشمول مالیات (مانند ملک یا خودرو) باشد، مالیات مربوطه بر اساس قوانین نقل و انتقال اموال اعمال می‌شود.
به‌عنوان مثال:
- در انتقال ملک به‌عنوان مهریه: مالیات نقل و انتقال ملک بر اساس ارزش روز آن محاسبه و پرداخت می‌شود.
- در انتقال خودرو به‌عنوان مهریه: مالیات مربوط به انتقال سند خودرو باید پرداخت شود.
مالیات مهریه به عهده کیست؟
طبق طرح جدید مالیات مهریه در سال ۱۴۰۴، برخلاف تصور عمومی که پرداخت مالیات را صرفاً بر عهده شوهر می‌دانست، قانون پیشنهادی سهم پرداخت را میان هر دو طرف تقسیم کرده است. به این معنا که در صورت تصویب نهایی، زوج و زوجه هر کدام موظف خواهند بود نیمی از مالیات مهریه را پرداخت کنند و هیچ‌کدام به تنهایی مسئولیت کامل این هزینه را بر عهده نخواهند داشت. این موضوع نشان می‌دهد که نگاه قانون‌گذار در قانون جدید مالیات مهریه به سمت توزیع عادلانه مسئولیت‌ها تغییر یافته و پرداخت مالیات به صورت مشارکتی تعریف شده است.
در حال حاضر، مهریه شامل هیچ‌گونه مالیاتی نمی‌شود و دریافت آن به‌صورت نقدی، سکه یا اموال منقول و غیرمنقول، معاف از مالیات است. با این حال، طرح جدید مالیات مهریه ۱۴۰۴ مطرح شده که هنوز تصویب نشده و در صورت اجرایی شدن، مهریه‌های بالاتر از ۱۴ سکه مشمول مالیات پلکانی ۱.۱٪ تا ۱۵٪ خواهند شد. نکته مهم این است که پرداخت مالیات در صورت تصویب قانون، به صورت مشارکتی بین زوج و زوجه تقسیم خواهد شد و هیچ‌یک به تنهایی مسئول پرداخت کامل مالیات نیستند. بنابراین، تا تصویب نهایی طرح، نگرانی بابت پرداخت مالیات بر مهریه وجود ندارد، اما آگاهی از جزئیات این طرح می‌تواند به برنامه‌ریزی مالی زوجین کمک کند.
سوالات متداول
آیا مهریه مشمول مالیات می‌شود؟
خیر، مهریه نقدی یا سکه مشمول مالیات نیست و به‌عنوان درآمد یا سود اقتصادی در نظر گرفته نمی‌شود.
آیا مهریه به‌صورت ملک یا خودرو مالیات دارد؟
بله، در صورتی که مهریه شامل ملک یا خودرو باشد، مالیات نقل و انتقال این دارایی‌ها باید پرداخت شود.
مسئول پرداخت مالیات مهریه کیست؟
مسئولیت پرداخت مالیات مرتبط با انتقال دارایی‌های مهریه (مانند ملک یا خودرو) به عهده شوهر است.
نرخ مالیات نقل و انتقال ملک در مهریه چقدر است؟
این نرخ بر اساس ارزش روز ملک و قوانین سازمان امور مالیاتی تعیین می‌شود.
آیا زن در قبال دریافت مهریه باید مالیات بپردازد؟
خیر، زن به‌عنوان دریافت‌کننده مهریه، نیازی به پرداخت مالیات ندارد.
مهریه شامل طلا و جواهرات مشمول مالیات می‌شود؟
خیر، دریافت طلا و جواهرات به‌عنوان مهریه مشمول مالیات نیست.
آیا در سال 1403 تغییری در قوانین مالیات مهریه ایجاد شده است؟
خیر، قوانین مالیات مرتبط با مهریه در سال 1403 تغییری نکرده و مهریه همچنان از مالیات مستقیم معاف است.
اگر مهریه به‌صورت اقساط پرداخت شود، آیا مالیات دارد؟
مهریه اقساطی نقدی یا سکه مشمول مالیات نمی‌شود، اما اگر اقساط شامل دارایی‌های غیرمنقول (مانند ملک) باشد، مالیات نقل و انتقال باید پرداخت شود.
آیا مالیات مهریه در عقدهای رسمی و غیررسمی متفاوت است؟
قوانین مالیاتی تنها در مورد انتقال دارایی‌های مشمول مالیات اعمال می‌شود و نوع عقد تاثیری بر معافیت مهریه ندارد.
آیا مالیات بر مهریه در همه استان‌های ایران یکسان است؟
بله، قوانین مالیاتی مرتبط با مهریه در سراسر کشور یکسان است و تفاوتی در استان‌ها وجود ندارد.
