مهریه، به‌عنوان یکی از تعهدات قانونی و عرفی در ازدواج، همواره بخشی از حقوق مالی زنان در جامعه ایرانی بوده است. اما پرسشی که ممکن است برای بسیاری پیش آید، این است که آیا دریافت مهریه نیز مشمول مالیات می‌شود یا خیر؟ مالیات مهریه یکی از موضوعات جدید و بحث‌برانگیز در نظام مالیاتی کشور است که به تازگی مورد توجه قرار گرفته است. این ابهام، به ویژه با انتشار برخی اخبار نادرست در فضای مجازی مبنی بر وضع مالیات بر مهریه‌های بالا، تشدید شده بود.
خبر رسمی و صریح سازمان امور مالیاتی کشور به تمامی این ابهامات پایان داده است. بر اساس اطلاعیه سازمان امور مالیاتی، با استناد به ماده ۱۴۴ قانون مالیات‌های مستقیم، مهریه ثبت‌شده در اسناد رسمی نکاحیه، به صورت کامل از شمول مالیات خارج بوده و معاف از پرداخت هرگونه مالیات می‌باشد.
در این مقاله قصد داریم به بررسی جنبه‌های قانونی و حقوقی مالیات بر مهریه بپردازیم، وضعیت آن در قوانین مالیاتی ایران را مرور کنیم و به این سؤال پاسخ دهیم که چه شرایطی موجب تعلق مالیات به مهریه می‌شود. اگر شما نیز به دنبال اطلاعات دقیق و روشن در این زمینه هستید، با ما همراه باشید.
آیا به مهریه مالیات تعلق می گیرد ؟
بر اساس قوانین مالیاتی ایران، مهریه مشمول مالیات نیست. این به آن معناست که دریافت مهریه به‌عنوان یک حق قانونی زن، در دسته درآمدها یا سودهای اقتصادی قرار نمی‌گیرد و در نتیجه، مالیاتی بر آن اعمال نمی‌شود. در سال 1404 نیز همچنان مهریه از مالیات معاف است. قوانین مالیاتی ایران مهریه را به‌عنوان درآمد یا سود اقتصادی محسوب نمی‌کنند.
میزان مالیات بر مهریه چقدر است؟
تاکید سازمان امور مالیاتی بر این است که تا کنون هیچ قانون یا اصلاحیه‌ای در خصوص لغو یا تغییر این معافیت به تصویب نرسیده است و در نتیجه، معافیت مالیاتی مهریه کماکان به قوت خود باقی است. این معافیت، صرف‌نظر از شکل مهریه، شامل تمامی موارد می‌شود:
- مهریه نقدی یا سکه: دریافت مهریه به صورت پول نقد یا سکه، نه به عنوان درآمد تلقی می‌شود و نه مشمول مالیات است. لذا نیازی به پرداخت مالیات از سوی زن یا مرد وجود ندارد.
- مهریه غیرمنقول یا منقول: در صورتی که مهریه به صورت دارایی‌هایی مانند ملک، خودرو یا سایر اقلام منقول و غیرمنقول تعیین شده باشد نیز، خود مهریه معاف از مالیات است.
قانون مالیات بر مهریه 1403
در سال 1403 نیز همچنان قانون مشخصی برای اعمال مالیات بر مهریه وجود ندارد. مهریه به‌عنوان یک الزام حقوقی در عقد ازدواج، از پرداخت مالیات معاف است. اما اگر اجرای مهریه نیازمند انتقال دارایی‌های مشمول مالیات (مانند ملک یا خودرو) باشد، مالیات مربوطه بر اساس قوانین نقل و انتقال اموال اعمال می‌شود.
به‌عنوان مثال:
- در انتقال ملک به‌عنوان مهریه: مالیات نقل و انتقال ملک بر اساس ارزش روز آن محاسبه و پرداخت می‌شود.
- در انتقال خودرو به‌عنوان مهریه: مالیات مربوط به انتقال سند خودرو باید پرداخت شود.
مالیات مهریه به عهده کیست؟
به‌طور کلی، پرداخت مالیات مرتبط با مهریه به عهده شوهر است. او موظف است تمامی هزینه‌های مربوط به انتقال دارایی‌هایی که به‌عنوان مهریه تعیین شده‌اند را پرداخت کند. به‌عنوان مثال، اگر مهریه شامل انتقال یک ملک باشد، هزینه مالیات نقل و انتقال به عهده شوهر خواهد بود. زن به‌عنوان دریافت‌کننده مهریه، هیچ مسئولیتی در قبال پرداخت مالیات ندارد.
مهریه در قوانین ایران به‌عنوان یک حق شرعی و قانونی برای زن تعریف شده و مشمول مالیات مستقیم نیست. با این حال، اگر مهریه شامل اموالی مانند ملک یا خودرو باشد، مالیات نقل و انتقال این دارایی‌ها بر اساس ارزش آن‌ها محاسبه می‌شود. مسئولیت پرداخت این مالیات نیز به‌عهده مرد است و زن نیازی به پرداخت هزینه‌های اضافی ندارد.
طرح اصلاح قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی و مهریه، که به عنوان قانون جدید مالیات مهریه شناخته می‌شود، هم‌اکنون در مجلس در دست بررسی است و تغییرات قابل‌توجهی در زمینه مهریه به همراه خواهد داشت.
سوالات متداول
آیا مهریه مشمول مالیات می‌شود؟
خیر، مهریه نقدی یا سکه مشمول مالیات نیست و به‌عنوان درآمد یا سود اقتصادی در نظر گرفته نمی‌شود.
آیا مهریه به‌صورت ملک یا خودرو مالیات دارد؟
بله، در صورتی که مهریه شامل ملک یا خودرو باشد، مالیات نقل و انتقال این دارایی‌ها باید پرداخت شود.
مسئول پرداخت مالیات مهریه کیست؟
مسئولیت پرداخت مالیات مرتبط با انتقال دارایی‌های مهریه (مانند ملک یا خودرو) به عهده شوهر است.
نرخ مالیات نقل و انتقال ملک در مهریه چقدر است؟
این نرخ بر اساس ارزش روز ملک و قوانین سازمان امور مالیاتی تعیین می‌شود.
آیا زن در قبال دریافت مهریه باید مالیات بپردازد؟
خیر، زن به‌عنوان دریافت‌کننده مهریه، نیازی به پرداخت مالیات ندارد.
مهریه شامل طلا و جواهرات مشمول مالیات می‌شود؟
خیر، دریافت طلا و جواهرات به‌عنوان مهریه مشمول مالیات نیست.
آیا در سال 1403 تغییری در قوانین مالیات مهریه ایجاد شده است؟
خیر، قوانین مالیات مرتبط با مهریه در سال 1403 تغییری نکرده و مهریه همچنان از مالیات مستقیم معاف است.
اگر مهریه به‌صورت اقساط پرداخت شود، آیا مالیات دارد؟
مهریه اقساطی نقدی یا سکه مشمول مالیات نمی‌شود، اما اگر اقساط شامل دارایی‌های غیرمنقول (مانند ملک) باشد، مالیات نقل و انتقال باید پرداخت شود.
آیا مالیات مهریه در عقدهای رسمی و غیررسمی متفاوت است؟
قوانین مالیاتی تنها در مورد انتقال دارایی‌های مشمول مالیات اعمال می‌شود و نوع عقد تاثیری بر معافیت مهریه ندارد.
آیا مالیات بر مهریه در همه استان‌های ایران یکسان است؟
بله، قوانین مالیاتی مرتبط با مهریه در سراسر کشور یکسان است و تفاوتی در استان‌ها وجود ندارد.
