پیامدهای کم‌اظهاری و بیش‌اظهاری در سامانه مودیان

در سامانه مودیان، مفاهیم کم‌اظهاری و بیش‌اظهاری به نحوه گزارش مالیات بر درآمد توسط مودیان مالیاتی اشاره می‌نماید. کم‌اظهاری زمانی رخ می‌دهد که مودی بخشی از درآمد یا فروش واقعی خود را در اظهارنامه مالیاتی گزارش نمی‌کند و با این کار میزان مالیات پرداختی خود را کاهش می‌دهد. بیش‌اظهاری نیز به وضعیتی اشاره دارد که مودی برای کاهش مالیات یا دریافت تسهیلات ویژه، درآمد یا هزینه‌های خود را بیش از واقعیت اعلام می‌کند.

کم‌اظهاری و بیش‌اظهاری در سامانه مودیان چه تاثیری دارد؟

یکی از اصلی ترین منابع درآمدی دولت، درآمدهای مالیاتی می باشد. در بند 17 سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی نیز ذکر شده است که باید دولت نظام درآمدی خود را با افزایش سهم درآمدهای مالیاتی اصلاح کند. بنابراین همه نهادهای مربوطه باید تمام توان خود را بکارگیرند تا این بند از سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی به درستی اجرا شود.

وقتی که یک مودی مالیاتی از ارائه گزارش درست در مورد درآمدهای حاصل از کار یا سرمایه خود که مشمول پرداخت مالیات می شود، امتناع می کند یا کمتر و یا بیشتر از آن اظهارات را انجام می‌دهد، یک نوع عمل غیر رسمی انجام می دهد. در اجتناب از پرداخت مالیات، فرد نگران افشا شدن عدم پرداخت نبوده و اجتناب از مالیات، از خلاهای قانونی در قانون مالیات ها نشات می گیرد. در اینجا فرد به منظور کاهش قابلیت پرداخت مالیات، خود دنبال
راه های گریز می گردد. مثلا درآمدهای نیروی کار را در قالب درآمد سرمایه نشان می دهد که از نرخ پایین تری برای مالیات برخوردارند. در اجتناب از مالیات، مودی مالیاتی  نگران  افشا شدن نیست، چرا که او الزاما تمامی مبادلات خود را با جزئیات آن البته به شکل غیر واقعی، ثبت نموده است.
پیامدها و آثار فرار مالیاتی بسیار وسیع است.فرار مالیاتی منابع دولت را کاهش می دهد. در نتیجه، دولت در تخصیص سرمایه گذاری های لازم، با کمبود مواجه خواهد شد.

کم‌اظهاری و بیش‌اظهاری در سامانه مودیان می‌تواند تأثیرات منفی قابل توجهی بر ساختار مالی و اقتصادی کشور داشته باشد. کم‌اظهاری که با عدم گزارش کامل درآمد یا فروش همراه است، منجر به کاهش درآمدهای مالیاتی دولت می‌شود و می‌تواند سرمایه لازم برای توسعه زیرساخت‌ها و ارائه خدمات عمومی را محدود کند. از سوی دیگر، این رفتار باعث نابرابری در پرداخت مالیات می‌شود، چرا که مودیانی که اطلاعات واقعی خود را گزارش می‌کنند، تحت فشار بیشتری قرار می‌گیرند. این تخلف همچنین موجب می‌شود تا فشار مالیاتی به دیگر گروه‌ها منتقل شود و عدالت مالیاتی به خطر بیفتد.

بیش‌اظهاری که در آن مودیان برای کاهش مالیات یا برخورداری از مزایای خاص، هزینه‌ها یا زیان‌های بیشتری را اعلام می‌کنند، می‌تواند به سوءاستفاده از مزایا و تخفیف‌های مالیاتی منجر شود. این امر نیز به کاهش منابع مالی دولت و تضعیف سیستم مالیاتی می‌انجامد. دولت سعی دارد از طریق سامانه مودیان،با بکارگیری روش‌های پیشرفته در بررسی و تحلیل داده‌ها از این تخلفات جلوگیری نموده و با ایجاد شفافیت در فرآیندهای مالیاتی، برابری و عدالت مالیاتی را در بین مودیان افزایش دهد.

جریمه‌های کم‌اظهاری و بیش‌اظهاری در معاملات

جریمه‌های مرتبط با کم‌اظهاری و بیش‌اظهاری در ایران به طور عمده در قانون مالیات‌های مستقیم و قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان ذکر شده‌اند. به طور خاص، ماده ۱۹۲ قانون مالیات‌های مستقیم به جریمه‌های کم‌اظهاری پرداخته است و برای مودیانی که اطلاعات واقعی درآمد و هزینه خود را کتمان می‌کنند، جریمه‌هایی در نظر گرفته است.

در کلیه مواردی که مودی یا نماینده او که به موجب مقررات این قانون از بابت پرداخت مالیات مکلف به تسلیم اظهارنامه است؛ چنانچه از تسلیم آن در مواعد مقرر در این قانون خودداری نماید مشمول جریمه‌ای معادل ده درصد (10%) مالیات است.
تبصره – عدم تسلیم اظهارنامه توسط اشخاص حقوقی و مشمولان بندهای (‌الف) و (ب) ماده (95) این قانون موجب تعلق جریمه‌ای معادل چهل‌درصد (40%) مالیات متعلق می‌گردد و مشمول بخشودگی نمی‌شود. ‌در مورد مودیانی که اظهارنامه خود را تسلیم می‌نمایند حکم این تبصره نسبت به مالیات متعلق به درآمدهای کتمان شده یا هزینه‌های غیرواقعی که‌ غیرقابل قبول است جاری خواهد بود.

نحوه تصحیح کم‌اظهاری و بیش‌اظهاری در سامانه مودیان

برای اصلاح کم‌اظهاری و بیش‌اظهاری در سامانه مودیان، می‌توانید مراحل زیر را دنبال کنید:

1. ورود به سامانه مودیان: ابتدا به سامانه مالیاتی مودیان به نشانی tax.gov.ir مراجعه کنید و وارد حساب کاربری خود شوید.
2. انتخاب اظهارنامه مورد نظر برای اصلاح: اظهارنامه‌ای که در آن کم‌اظهاری یا بیش‌اظهاری انجام شده را پیدا کرده و جهت تصحیح اطلاعات، آن را انتخاب کنید. این بخش از سامانه به شما امکان می‌دهد که به‌طور دقیق اطلاعات اظهارنامه‌های قبلی را مشاهده کنید.
3. اصلاح و به‌روزرسانی اطلاعات مالیاتی: اطلاعاتی نادرست را مطابق با اسناد واقعی بروز رسانی کنید. دقت داشته باشید که اطلاعات درست و دقیق را وارد نمایید تا از جرایم مالیاتی احتمالی جلوگیری شود.
4. ارسال و ثبت اظهارنامه اصلاح‌شده: پس از اعمال تغییرات و تأیید صحت آن‌ها، اظهارنامه اصلاح‌شده را مجدداً ارسال کنید تا سازمان امور مالیاتی اطلاعات بروز شده را دریافت کند.
5. پرداخت جرایم احتمالی کم‌اظهاری و بیش‌اظهاری: اگر اظهارنامه شما به‌خاطر کم‌اظهاری یا بیش‌اظهاری مشمول جریمه شود، این جریمه بر اساس قوانین مالیاتی محاسبه شده و باید توسط شما پرداخت شود.

این مراحل به جلوگیری از مشکلات مالیاتی و جرایم احتمالی کمک می‌کند و امکان اصلاح و بهبود اظهارنامه‌های مالیاتی در سامانه مودیان را فراهم می‌آورد.

پیامدهای قانونی کم‌اظهاری و بیش‌اظهاری مالیاتی

کم‌اظهاری و بیش‌اظهاری مالیاتی در سامانه مودیان می‌تواند پیامدهای قانونی متعددی داشته باشد که مطابق با قوانین مالیاتی جمهوری اسلامی ایران تعریف شده‌اند:

1. جریمه‌های مالیاتی: اولین پیامد قانونی کم‌اظهاری و بیش‌اظهاری مالیاتی، جریمه‌های مالیاتی است. مطابق قانون، در صورت تشخیص کم‌اظهاری یا بیش‌اظهاری، مودی مشمول جریمه‌های مربوطه می‌شود که این جرایم بر اساس میزان تخلف و درصدهای مشخص‌شده در قانون محاسبه می‌شوند.
2. از دست دادن معافیت‌ها و تخفیف‌های مالیاتی: اگر مودیان در اظهارنامه‌های مالیاتی خود به کم‌اظهاری یا بیش‌اظهاری اقدام کنند، ممکن است از معافیت‌های مالیاتی خود محروم شوند یا به‌طور کلی تخفیف‌های مالیاتی برای آن‌ها لغو شود.
3. بررسی‌های دقیق‌تر و ریسک بازرسی: اگر سازمان امور مالیاتی متوجه کم‌اظهاری یا بیش‌اظهاری شود، احتمال دارد که اظهارنامه‌های گذشته و آینده مودی را با دقت بیشتری مورد بررسی و نظارت قرار دهد. این بررسی‌ها می‌توانند منجر به ریسک‌های بیشتری برای مودی و حتی منجر به تشکیل پرونده‌های مالیاتی اضافی شوند.
4. پیگرد قانونی و جرایم کیفری: کم‌اظهاری و بیش‌اظهاری شدید ممکن است به‌عنوان تقلب مالیاتی تلقی شود که می‌تواند پیگرد قانونی به‌همراه داشته باشد و حتی به جرایم کیفری منجر شود.

این پیامدها به‌طور خاص به‌منظور جلوگیری از تخلفات مالیاتی و ارتقاء شفافیت و عدالت در سامانه مودیان در نظر گرفته شده‌اند.

کم‌اظهاری و بیش‌اظهاری در سامانه مودیان نشان‌دهنده اهمیت بالای دقت و صداقت در ارائه اطلاعات مالیاتی است. کم‌اظهاری و بیش‌اظهاری نه‌تنها به خسارات مالی و جرایم سنگین برای مودیان منجر می‌شود، بلکه اعتماد به سامانه‌های مالیاتی را تضعیف می‌کند و می‌تواند ریسک پیگرد قانونی و بررسی‌های مالیاتی دقیق‌تر را نیز افزایش دهد. بنابراین، شفافیت و رعایت قوانین مالیاتی در سامانه مودیان به حفظ منافع مودی و ایجاد یک سیستم مالیاتی عادلانه و کارآمد کمک می‌کند و اعتماد بین مودیان و نهادهای مالیاتی را تقویت می‌کند.

سوالات متداول

• کم‌اظهاری در سامانه مودیان به چه معناست؟ کم‌اظهاری به معنای اعلام نکردن یا کمتر از میزان واقعی اعلام کردن درآمد یا مالیات قابل پرداخت در سامانه مودیان است. این کار می‌تواند به منظور پرداخت مالیات کمتر انجام شود اما شامل جرایم و پیامدهای قانونی خواهد بود.
• بیش‌اظهاری در سامانه مودیان چه تاثیری دارد؟ بیش‌اظهاری زمانی است که مودیان درآمد یا مالیات بیشتری از میزان واقعی اعلام می‌کنند. این امر می‌تواند به بازپرداخت مالیات اضافی منجر شود اما ممکن است جریمه‌هایی نیز برای تخلف در ثبت صحیح اطلاعات به همراه داشته باشد.
• چه جریمه‌هایی برای کم‌اظهاری و بیش‌اظهاری در نظر گرفته شده است؟ طبق قوانین مالیاتی، جریمه کم‌اظهاری می‌تواند درصدی از مالیات پنهان شده باشد که علاوه بر پرداخت مالیات، باید توسط مودی پرداخت شود. در بیش‌اظهاری، جریمه‌ها می‌توانند به صورت نقدی و یا محرومیت از برخی معافیت‌ها و تخفیف‌های مالیاتی باشند.
• نحوه اصلاح کم‌اظهاری یا بیش‌اظهاری در سامانه مودیان چگونه است؟ برای اصلاح این موارد، مودیان باید به سامانه مودیان مراجعه کرده و درخواست اصلاح اطلاعات را ثبت کنند. این درخواست توسط سازمان امور مالیاتی بررسی و در صورت تایید اصلاحات، به‌روزرسانی می‌شود.
• چگونه می‌توان از بروز کم‌اظهاری و بیش‌اظهاری جلوگیری کرد؟ مهم‌ترین روش جلوگیری، ثبت دقیق و صحیح اطلاعات مالی و همکاری با مشاوران مالیاتی متخصص است. رعایت اصول قانونی و پایش دقیق درآمدها و هزینه‌ها نیز از بروز این تخلفات جلوگیری می‌کند.
• آیا امکان دارد کم‌اظهاری یا بیش‌اظهاری به اشتباه رخ دهد؟ بله، ممکن است به دلیل اشتباهات حسابداری یا ناآگاهی از قوانین، کم‌اظهاری یا بیش‌اظهاری رخ دهد. در این حالت، اصلاح به موقع اطلاعات و همکاری با سازمان امور مالیاتی می‌تواند از جریمه‌های احتمالی جلوگیری کند.