نحوه محاسبه درصد شناسه کالا و خدمت در سامانه مودیان

شناسه کالا و خدمت یک شماره 13رقمی است که به کالا و خدمت تخصیص داده می‌شود. به ازای هر ردیف در صورتحساب الکترونیکی صادره توسط مودیان، درج شناسه کالا/خدمت مرتبط الزامی است.

کلیه تولیدکنندگان، وارد کنندگان و ارائه دهندگان خدمت باید اقدام به دریافت شناسه مذکور از وزارت صنعت، معدن و تجارت نمایند.

در حال حاضر شناسه کالا و خدمت به دو دسته عمومی و اختصاصی تقسیم می‌شوند.

چگونه درصد شناسه کالا و خدمت را محاسبه کنیم؟

میزان مالیات بر ارزش افزوده (VAT) برای کالاها و خدمات براساس نوع و طبقه‌بندی آن‌ها متفاوت است و این نرخ‌ها طبق مقررات مالیاتی تعیین می‌شود.

بعضی کالاها و خدمات مشمول نرخ عمومی مالیات بر ارزش افزوده (مانند 9% یا 10%) هستند؛ در حالی که برای برخی دیگر ممکن است نرخ‌های پایین‌تر یا حتی معافیت در نظر گرفته شود.

سازمان امور مالیاتی با توجه به دسته‌بندی هر کالا یا خدمت، که از طریق شناسه کالا و خدمت تعیین می‌شود، نرخ متناسب مالیات بر ارزش افزوده را برای آن اعمال می‌کند.

شناسه کالا و خدمت در سامانه مودیان مشمول یا معاف بودن آن‌ها را به و ضوح مشخص نموده و تعیین می‌نماید که آیا یک کالا یا خدمت مشمول مالیات است یا مشمول مالیات نیست. در صورت مشمول بودن، درصد مالیات مربوط به هر کالا و خدمت چه مقدار خواهد بود.

به‌طور کلی، شناسه کالا و خدمت نقش کلیدی در تعیین دقیق مالیات داشته و درصد مالیات براساس قوانین و دسته بندی هر کالا یا خدمت محاسبه می‌شود.

استفاده از شناسه اختصاصی کالا و خدمت، منوط به تعیین نرخ ارزش افزوده آن شناسه از سمت «سازمان امورمالیاتی کشور» و درج آن در سامانه دریافت شناسه کالا و خدمت به نشانی stuffid.tax.gov.ir  است.

تمامی نرخ‌های شناسه کالا و خدمت توسط سازمان امور مالیاتی کشور تعیین شده و در لیست شناسه کالا و خدمت اعمال می‌شود.

کاربرد شناسه کالا و خدمت در سامانه مودیان

از الزامات ثبت صورتحساب الکترونیک ثبت شناسه کالا و خدمت 13 رقمی بوده و از این رو شناسه‌های مذکور در سامانه دریافت شناسه کالا/خدمت به نشانی stuffid.tax.gov.ir در دسترس عموم است.

شناسه کالا و خدمت در سامانه مودیان نقش بسیار مهمی در بهبود شفافیت مالیاتی و تسهیل نظارت بر فرآیندهای مالیاتی دارد. برخی از کاربردهای اصلی آن عبارت‌اند از:

1. شفافیت در معاملات: با استفاده از شناسه کالا و خدمت، هر کالا یا خدمت به طور دقیق شناسایی و ثبت می‌شود. این امر امکان ردیابی دقیق کالاها و خدمات و جلوگیری از تخلفات مالیاتی را فراهم می‌آورد.
2. کنترل مالیات بر ارزش افزوده: شناسه کالا و خدمت به سازمان امور مالیاتی کمک می‌کند تا اطمینان حاصل شود که مالیات بر ارزش افزوده برای هر کالا یا خدمت به درستی اعمال شده است. این امر از تقلب‌های مالیاتی در این حوزه جلوگیری می‌کند.
3. استانداردسازی و یکنواختی اطلاعات: شناسه کالا و خدمت باعث می‌شود تا اطلاعات مربوط به کالاها و خدمات در سامانه مودیان به صورت استاندارد و یکنواخت ثبت شود و مغایرت‌های اطلاعاتی کاهش یابد.
4. تسهیل فرآیند حسابرسی مالیاتی: با داشتن شناسه کالا و خدمت، سازمان امور مالیاتی می‌تواند به سرعت و با دقت بیشتری حسابرسی مالیاتی انجام دهد، زیرا تمامی کالاها و خدمات به صورت شفاف در سامانه ثبت شده‌اند.
5. پیشگیری از جعل و تقلب: شناسه کالا و خدمت به عنوان یک ابزار امنیتی عمل می‌کند و از ورود کالاهای قاچاق و غیرقانونی به بازار و همچنین از تقلب در فروش کالاها و خدمات جلوگیری می‌کند.

در مجموع، شناسه کالا و خدمت در سامانه مودیان به ایجاد شفافیت، افزایش کارایی و کاهش تخلفات مالیاتی کمک می‌کند و بستر مناسبی برای مدیریت بهتر درآمدهای مالیاتی فراهم می‌سازد.

قوانین مرتبط با شناسه کالا و خدمت 

قوانین مرتبط با شناسه کالا و خدمت در ایران به منظور شفاف‌سازی فرآیندهای مالیاتی و تجاری، همچنین ردیابی دقیق کالاها و خدمات، تدوین شده‌اند. این قوانین به کسب‌وکارها و سازمان‌های مالیاتی کمک می‌کنند تا فرآیندهای مالی و مالیاتی را بهتر مدیریت کنند. برخی از مهم‌ترین قوانین و مقررات مرتبط با شناسه کالا و خدمت عبارتند از:

1. قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان: این قانون که در سال 1398 تصویب شد، کسب‌وکارها را ملزم به استفاده از پایانه‌های فروشگاهی (کارتخوان‌ها و نرم‌افزارهای فروش) و ارسال صورت‌حساب‌های مالی به سامانه مودیان می‌کند. در این قانون، استفاده از شناسه کالا و خدمت به منظور شفاف‌سازی معاملات و کنترل مالیات بر ارزش افزوده ضروری شده است.
2. قانون مالیات بر ارزش افزوده: این قانون که در سال 1387 تصویب شد و در سال‌های بعد اصلاح گردید، کالاها و خدمات را به دسته‌های مختلف تقسیم می‌کند. با استفاده از شناسه کالا و خدمت، می‌توان نوع کالا یا خدمت را تعیین کرد و نرخ مالیات بر ارزش افزوده مرتبط با آن را مشخص نمود.
3. آیین‌نامه اجرایی شناسه کالا و خدمت: این آیین‌نامه، مقررات مربوط به فرآیند ثبت و تخصیص شناسه کالا و خدمت را توضیح می‌دهد. طبق این آیین‌نامه، تمامی کالاها و خدمات باید شناسه‌های یکتای مختص به خود را دریافت کنند تا امکان ردیابی و کنترل آن‌ها در زنجیره تأمین و فروش فراهم شود.
4. ماده 169 قانون مالیات‌های مستقیم: این ماده مربوط به الزام اشخاص حقیقی و حقوقی به ارائه صورت معاملات فصلی است. در این ماده تأکید شده است که اطلاعات کالاها و خدمات باید با شناسه‌ای یکتا ثبت و ارسال شود تا امکان کنترل و نظارت تراکنش برای سازمان امور مالیاتی فراهم شود.
5. قوانین مربوط به تجارت الکترونیکی و سامانه جامع تجارت: در راستای قوانین مربوط به تجارت الکترونیکی و سامانه جامع تجارت، استفاده از شناسه کالا و خدمت برای کالاهایی که به صورت آنلاین عرضه می‌شوند الزامی شده است. این قوانین به کنترل و ردیابی کالاها و خدمات از تولید تا مصرف کمک می‌کنند.
6. دستورالعمل‌های سازمان امور مالیاتی: سازمان امور مالیاتی کشور دستورالعمل‌های مختلفی را برای نحوه استفاده از شناسه کالا و خدمت در فرآیندهای مالیاتی صادر نموده است. این دستورالعمل‌ها شامل جزئیات مربوط به ثبت، استفاده و ارسال اطلاعات کالاها و خدمات به سامانه‌های مرتبط است.

شناسه کالا و خدمت عمومی: ‌شناسه‌ای است که تمامی مؤدیان می‌توانند از آن استفاده کنند.

شناسه کالا و خدمت اختصاصی: ‌شناسه‌ای اختصاصی است که برای استفاده مؤدیان حقیقی یا حقوقی ایجاد شده است.

برای دریافت شناسه اختصاصی کالا باید به «سامانه جامع تجارت ایران» به نشانی ntsw.ir و برای دریافت شناسه اختصاصی خدمت نیز باید به «مرکز ملی شماره گذاری کالا و خدمات ایران» به نشانی portal.gs1-ir.org مراجعه کرده و درخواست خود را ثبت نمایند.

نحوه ثبت شناسه کالا و خدمت در سامانه مودیان

برای ثبت شناسه کالا و خدمت در سامانه مودیان و استفاده از آن در فرآیندهای مالیاتی و تجاری، باید چند مرحله مشخص انجام شود. این فرآیند به منظور تطابق با قوانین مالیاتی و ایجاد شفافیت در معاملات انجام می‌شود. در ادامه، گام‌های لازم برای ثبت شناسه کالا و خدمت در سامانه مودیان توضیح داده می‌شود:

1. ثبت‌نام در سامانه مودیان

تمامی مودیان حقیقی و حقوقی باید در سامانه مودیان به نشانی www.tax.gov.ir ثبت‌نام کنند. برای این کار، اطلاعات هویتی، تجاری، و مالی، کد اقتصادی و سایر اطلاعات ضروری ثبت می‌شوند.

2. دریافت شناسه کالا و خدمت

برای ثبت کالاها و خدمات در سامانه مودیان، باید شناسه کالا یا خدمت را از سامانه دریافت شناسه کالا و خدمت دریافت کنید. این شناسه به عنوان یک کد یکتا برای هر کالا یا خدمت به‌کار می‌رود تا در فرآیندهای تجاری و مالیاتی ردیابی شده و قابل نظارت باشد.

3. ورود شناسه کالا و خدمت به سامانه مودیان

پس از دریافت شناسه مرتبط خود باید شناسه‌ها را در صورتحساب‌های مربوط به آن ثبت نمایید. فرایند ثبت شناسه کالا و خدمت به بستر انتخابی شما چهت ثبت و ارسال صورتحساب به سامانه مودیان داشته و براساس دستورالعمل موجود و مربوط به بستر خود باید اقدام به ثبت نمایید.

4. استفاده از شناسه کالا و خدمت در صدور صورتحساب الکترونیکی

پس از ثبت شناسه کالا و خدمت در سامانه مودیان، این اطلاعات در زمان صدور صورتحساب‌های الکترونیکی و گزارش‌های مالیاتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. هر فاکتور صادر شده باید حاوی شناسه کالا یا خدمت باشد تا سازمان امور مالیاتی بتواند معاملات و مالیات مرتبط با آن‌ها را به دقت پیگیری کند.

5. ارسال اطلاعات به سامانه مودیان

در نهایت، پس از ثبت و استفاده از شناسه کالا و خدمت در معاملات یا صورتحساب الکترونیک، این اطلاعات به‌طور خودکار یا به‌صورت دوره‌ای (مانند فصلی یا ماهانه) به سامانه مودیان ارسال می‌شود. این ارسال می‌تواند از طریق نرم‌افزارهای حسابداری متصل به سامانه مودیان انجام شود.

6. پیگیری و مدیریت شناسه‌ها

در صورت نیاز به اصلاح یا تغییر اطلاعات کالا و خدمات، باید به سامانه جامع تجارت یا مرکز ملی شماره گذاری خدمت  مراجعه نموده و تغییرات را اعمال کنید. پس از آن، تغییرات در سامانه مودیان نیز به‌روزرسانی می‌شود.

نکات مهم:

• معافیت‌ها: برخی کالاها و خدمات مشمول معافیت مالیاتی هستند و ممکن است برای آن‌ها نرخ مالیات بر ارزش افزوده اعمال نشود. این اطلاعات باید در سامانه مودیان به‌درستی ثبت شود.
• به‌روزرسانی اطلاعات: هرگونه تغییر در مشخصات کالا و خدمت باید بلافاصله در سامانه مودیان به‌روزرسانی شود تا اطلاعات صحیح و کامل برای گزارشات مالیاتی فراهم باشد.

این مراحل به کسب‌وکارها کمک می‌کند تا فرآیندهای مالیاتی خود را به درستی مدیریت کرده و مطابق با قوانین مالیاتی کشور عمل کنند.

در نتیجه :

کاربرد شناسه کالا و خدمت در سامانه مودیان، گامی اساسی در جهت افزایش شفافیت و بهبود کارایی سیستم مالیاتی است. این شناسه‌ها با مشخص کردن دقیق کالاها و خدمات، اجرای درست قوانین مالیاتی و جلوگیری از تخلفات را ممکن می‌سازند. همچنین، امکان تعیین دقیق نرخ مالیات بر ارزش افزوده را فراهم نموده و فرآیند محاسبات و پرداخت مالیات را ساده‌تر و منظم‌تر می‌کند. در مجموع، این سیستم به عدالت مالیاتی بیشتر و شفافیت در اقتصاد کمک شایانی می‌کند.

سوالات متداول درباره محاسبه شناسه کالا و خدمت

1. شناسه کالا و خدمت چیست؟ شناسه کالا و خدمت یک کد یکتای دیجیتالی است که به هر کالا یا خدمت اختصاص داده می‌شود. این کد برای ردیابی و شفافیت در معاملات و همچنین اعمال قوانین مالیاتی و نظارت توسط سازمان امور مالیاتی استفاده می‌شود.

2. چگونه می‌توان شناسه کالا و خدمت را دریافت کرد؟ برای دریافت شناسه کالا و خدمت، باید به سامانه دریافت شناسه کالا و خدمت به نشانی stuffid.tax.gov.ir  مراجعه کنید و اطلاعات دقیق کالا یا خدمت خود را ثبت کنید.

3. آیا تمامی کالاها و خدمات نیاز به شناسه دارند؟ بله، بر اساس قوانین مالیاتی، تمامی کالاها و خدمات که مشمول مالیات بر ارزش افزوده یا هر نوع تراکنش تجاری هستند، باید شناسه یکتای خود را داشته باشند تا در سامانه مودیان و سایر فرآیندهای مالیاتی به‌درستی ثبت و پیگیری شوند.

4. چگونه شناسه کالا و خدمت را در سامانه مودیان ثبت کنیم؟ پس از دریافت شناسه کالا و خدمت از سامانه جامع تجارت، شما باید به سامانه مودیان به نشانی www.tax.gov.ir وارد شوید و از قسمت مربوط به ثبت کالا و خدمات، شناسه یکتای دریافت شده را وارد و ثبت کنید.

5. شناسه کالا و خدمت چه تأثیری بر محاسبه مالیات بر ارزش افزوده دارد؟ هر کالا و خدمت با داشتن شناسه یکتا به‌درستی در سامانه مودیان ثبت می‌شود. بر اساس این شناسه، نرخ مالیات بر ارزش افزوده برای هر کالا یا خدمت محاسبه می‌شود. برخی کالاها ممکن است مشمول نرخ استاندارد (مثلاً 9%) باشند، در حالی که برخی دیگر ممکن است معاف یا مشمول نرخ‌های کمتر باشند.

6. اگر شناسه کالا یا خدمت اشتباه ثبت شود، چه باید کرد؟ در صورت بروز اشتباه در ثبت شناسه کالا یا خدمت، باید به سامانه جامع تجارت مراجعه کرده و اطلاعات صحیح را ثبت کنید. پس از تصحیح، اطلاعات به‌روز شده به سامانه مودیان منتقل خواهد شد.

7. آیا کالاها و خدماتی که مشمول معافیت مالیاتی هستند نیز باید شناسه داشته باشند؟ بله، حتی کالاها و خدمات معاف از مالیات نیز باید شناسه کالا یا خدمت داشته باشند تا در سامانه مودیان به‌درستی شناسایی و مدیریت شوند. این شناسه‌ها نشان می‌دهند که آن کالا یا خدمت مشمول مالیات نیست.

8. چه زمانی نیاز به به‌روزرسانی شناسه کالا و خدمت داریم؟ در صورتی که مشخصات کالا یا خدمت تغییر کند، یا در دسته‌بندی جدیدی قرار گیرد، باید شناسه کالا یا خدمت به‌روزرسانی شود. این کار از طریق سامانه جامع تجارت انجام می‌شود و سپس در سامانه مودیان نیز به‌روزرسانی می‌شود.

9. آیا دریافت شناسه کالا و خدمت الزامی است؟ بله، دریافت شناسه کالا و خدمت برای همه مودیان مالیاتی الزامی است، زیرا این شناسه به شفافیت در معاملات و محاسبات مالیاتی کمک می‌کند و به عنوان یکی از ابزارهای نظارت و کنترل توسط سازمان امور مالیاتی کشور استفاده می‌شود.

10. چگونه می‌توانیم وضعیت مالیاتی کالا یا خدمت را بر اساس شناسه آن بررسی کنیم؟ با وارد کردن شناسه کالا یا خدمت در سامانه مودیان، می‌توانید مشاهده کنید که آن کالا یا خدمت مشمول چه نرخ مالیاتی است یا آیا معافیت مالیاتی دارد. این سامانه به‌طور خودکار نرخ مالیات بر ارزش افزوده را برای کالا یا خدمت شما محاسبه می‌کند.